شهریار تبریز – آذر کریم‌زاده: با جذاب‌تر کردن حمل‌ونقل عمومی از طریق بهبود کیفیت خدمات و سازماندهی، همچنین با در دسترس‌تر کردن آن برای افراد کم‌تحرک، تعداد زیادی از شهروندان را تشویق میکنیم تا به استفاده از آن ادامه داده یا به استفاده منظم‌تر از آن برگردند. بنا به آمار سازمان ملل، تا اواسط قرن […]
شهریار تبریز – آذر کریم‌زاده: با جذاب‌تر کردن حمل‌ونقل عمومی از طریق بهبود کیفیت خدمات و سازماندهی، همچنین با در دسترس‌تر کردن آن برای افراد کم‌تحرک، تعداد زیادی از شهروندان را تشویق میکنیم تا به استفاده از آن ادامه داده یا به استفاده منظم‌تر از آن برگردند.
بنا به آمار سازمان ملل، تا اواسط قرن بیست و یکم، دو سوم انسانها ساکن شهرها خواهند شد. اگر قلمرو اروپا را مثال بزنیم، ۸۰ درصد ساکنان در شهری با بیش از ۱۰۰ هزار نفر جمعیت زندگی میکنند، ۳۰ درصد جمعیت در شهری با بیش از یک میلیون نفر ساکن هستند. اکثریت قریب به اتفاق سفرها در شهرها شروع و به پایان میرسند، حتی اگر از یک منطقه غیرشهری عبور کنند. این بدان معناست که مسئولان راه شهری باید از قابلیت سرویسدهی خوب زمستانی برای حفظ شهر اطمینان حاصل کنند تا شهر بتواند به فعالیت خود ادامه دهد. بیشتر تحقیقات خدمات زمستانی بر جادههایی با حجم ترافیک بالا یا طبیعت غیرشهری متمرکز است. هدف از این کار تمرکز بر عملکرد خدمات زمستانی در جادههای شهری و مستندسازی داستان‌های موفقیت در این زمینه است.
در چند سال اخیر، بحران کووید-۱۹ نشان داده است که حمل و نقل عمومی برای تضمین دسترسی و تداوم خدمات و ملزومات چقدر ضروری است. در طول قرنطینه، در سراسر جهان، پیشنهاد حمل و نقل عمومی برای اطمینان از تحرک و جابجایی به طور جد توصیه شد. شهرها و کشورها به شرایط اضطراری کوتاهمدت واکنش نشان دادهاند، اما اکنون ما باید فراتر رفته، امنیت حمل و نقل عمومی در زمستان را تضمین کنیم و از این فرصت یک بار در زندگی برای شروع دوباره و شکل دادن به آینده شهرهایمان استفاده کنیم. این بخش به شدت با بسیاری از چالشهای دیگر (اقلیم، سلامت، شمول اجتماعی، ایمنی جاده و غیره) در ارتباط است که بدون اولویت مشخص به حمل و نقل عمومی به عنوان یک ستون اساسی بهبود اقتصادی، اجتماعی و زیستمحیطی، چه در کوتاهمدت یا بلندمدت لاینحل هستند. علیرغم فقدان تجربه کافی در مدیریت چنین بحرانی، فعالان حمل و نقل عمومی پاسخگویی و توانایی خود را برای انطباق با شرایط و همچنین احساس مسئولیت بالای خود در قبال مردم و جمعیتی که به آنها خدمت میکنند نشان دادهاند.
تعمیر و نگهداری زمستانی همیشه یک نگرانی دائمی برای مدیران راه در مناطقی است که مرتباً تحت تأثیر بارش برف قرار میگیرند. این مدیران باید سازمانی را برای پیشبینی و مقابله با این پدیده‌ها فراهم کنند و در شرایط بد جوی شدید و طولانیمدت آن را تطبیق دهند. همچنین ادغام تمام حالتهای جایگزین برای خودرو در این بازتاب ضروری است. این موارد میتوانند چالشهای واقعی سفر و تردد با حمل و نقل عمومی را در زمستان در تمام راهها از جمله :آزادراه، بزرگراه، راههای اصلی و فرعی چه در سطح شهر یا بیرون از آن ایجاد کنند.
هنگامی که عملکرد عادی سرویسدهی دیگر برای مقابله با رویدادهای زمستانی پاسخگو نمیشود، ما از یک وضعیت بحرانی صحبت میکنیم. در این زمینه، سازمان خدمات تعمیر و نگهداری زمستانی، مشارکت و جهت آن به طور کلی اصلاح میشود. بنابراین ضروری است که شرایط آب و هوایی محدودی را تعریف کنیم که از آنجا سازمان معمولی دیگر نمیتواند با رویدادهای زمستانی مقابله کند. معمولاً بارش برف شدید یا طولانی است که گاهی اوقات با دمای بسیار پایین یا باران یخزده همراه است. اقداماتی که باید در چنین بحرانی در حیطه حمل و نقل عمومی چه در سطح شهر یا جادهها برنامهریزی شود میتواند منجر به افزایش زمان بازگشت به وضعیت مرجع، برخورد منحصر بهفرد با محورهای اولویتدار و بستن سایر محورها یا بسیج تجهیزات و منابع انسانی اضافی شود. ممکن است فراخوانی برای پیمانکاری فرعی در نظر گرفته شود. سایر خدمات فنی شهرداری نیز ممکن است برای تقویت نیرو فراخوانده شوند. در زمینه مدیریت بحران زمستانی در استفاده از حمل و نقل عمومی توجه به نکات زیر ضروری است :
· هماهنگی خدمات : گذر به وضعیت بحرانی مستلزم بازاندیشی و تقویت سازماندهی خدمات از نظر انسانی و مادی است. در این زمینه، هماهنگی خدمات مستلزم کار اضافی است. در واقع مدیریت پروژه میبایست که با اپراتور حمل و نقل عمومی، پلیس شهری، اپراتورهای بزرگراه، استان و غیره در تماس باشد.
حمل و نقل عمومی : بهبود شبکه حمل و نقل عمومی مستلزم رسمی کردن مبادلات مستمر بین خدمات فنی و اپراتور است :
۱- قبل از دوره نگهداری زمستانی : به طوری که بخش فنی از خطوط حمل و نقل عمومی و تردد آنها آگاه باشد و بتواند این داده ها را در سطوح خدمات خود ادغام کند.
۲- در فصل زمستان، در هنگام رویدادها : بخش فنی، اپراتور را از وقوع رویداد مطلع میکند تا اپراتور بتواند آن را پیشبینی کند. در طول این رویداد، اپراتور اطلاعاتی در مورد مشکلات گردش حمل و نقل عمومی و احتمالاً اصلاح خطوط اتوبوس، و خدمات فنی در مورد اطلاعات جاری که شامل پردازش و تغییر شرایط آب و هوایی است ارائه دهد.
اپراتور به طور کلی مسئول اطلاعرسانی به کاربران شبکه خود است، اما این اطلاعات را میتوان در وبسایت سازمان مربوطه یا روی تابلوهای علائم پیام متغیر منتقل کرد. این همکاری در جهت انتقال کاربران وسایل نقلیه شخصی به سمت حمل و نقل عمومی به منظور کاهش تعداد وسایل نقلیه در گردش و خطرات ناشی از ازدحام در ایام برفی است. در واقع، خدمات فنی میتوانند در مورد اینکه حمل و نقل عمومی در فصل زمستان به عنوان یک اولویت در نظر گرفته میشود ارتباط برقرار کنند تا کاربران را به استفاده از آن تشویق نمایند.
رویدادهای زمستانی گاهی اوقات اپراتور را مجبور میکند تا خطوط حمل‌ونقل عمومی خاصی را متوقف یا مسیر آن را، بدون تعیین محدودیت صریح وضعیت عملیاتی کوتاه کند. این تصمیم میتواند به روشهای مختلف گرفته شود: توسط اپراتور، به دستور فرمانداری، با استفاده از حق انصراف راننده. با وجود این، به منظور آماده شدن برای این شرایط، میتوان یک طرح برف شامل باریک کردن خطوط در شرایط ترافیکی بسیار دشوار و کاهش آن در ایستگاههای استراتژیک نمود (در محورهای اصلی، به دور از املاک مسکونی و غیره). بنابراین رسمیکردن مبادلات با خدمات فنی به منظور امکان سازماندهی مجدد مداخلات خود در صورت تغییر در شبکههای در حال گردش ضروری است.
حمل و نقل زمینی
اقدامات توصیه شده در برخی از کشورهای پیشرفته در رابطه با حمل و نقل زمینی به سه عنوان اصلی مربوط میشود : مدیریت شبکه، برف روبی و اطلاعات. برای مدیریت شبکه، ۱- ارتقاء اعتبارات تعمیر و نگهداری جادهای به ویژه برای پوشش دادن تعمیر و نگهداری لازم در تجهیزات مدیریت ترافیک (حلقه شمارش، تابلوهایی با علائم پیام متغیر، دوربینها) به منظور اطمینان از در دسترس بودن این موارد، به ویژه در شرایط بحرانی. ۲- سازماندهی ذخیرهسازی وسایل نقلیه عمومی یا سنگین با اطمینان از پیشبینی بهتر تصمیمات، شناسایی قبلی مناطق ذخیره سازی به منظور توزیع بهتر آنها در منطقه شهری و تقویت هماهنگی بین منطقه ای در مورد موضوع. ۳- اولویتبندی مناطق در معرض خطر (به ویژه شیب‌های بیشتر از ۳٪) برای حرکت وسایل نقلیه عمومی یا باری سنگین و تهیه مجموعه‌ای از دستورالعمل ها در صورت بروز بحران (ممنوعیت پیشگیرانه تردد، وسایل ذخیره سازی، مسیرهای دور زدن با استفاده از محورهای ثانویه و …).
حمل و نقل هوایی
علاوه بر مدیریت استراتژیک در استفاده از حمل و نقل عمومی زمینی، حمل و نقل هوایی نیز به همان اندازه مستلزم مدیریت بهینه است : حفظ دسترسی به سکوهای فرودگاه در زمانی که مسافران در معرض خطر گیر افتادن شبانه در فرودگاه هستند، امکان حفظ عملکرد حمل و نقل عمومی بیش از ساعات معمول، مطالعه تمام ابزارهای احتمالی برای بهبود اطلاعات مسافران و اجرای سریع مشکلات مرتبط با آنها، توسعه یک طرح توسط مدیریت فرودگاه، در ارتباط با مقامات دولتی و خطوط هوایی اصلی که به آن خدمات میدهند، برای مسافرانی که ممکن است سرگردان شوند، طرحی شامل ایجاد یک فرآیند تصمیمگیری جمعی با مشارکت مسئولان مربوطه، بررسی علاقه اقدامات اضافی بر اساس یک مطالعه اجتماعی- اقتصادی.
مدیریت بحران زمستانی
در طول فصل زمستان با اهمیت دادن بیشتر به نیازهای عابران پیاده، دوچرخه سواران و کاربران حمل و نقل عمومی به ارتقاء تحرک فعال و حمل و نقل عمومی افزوده میشود. در واقع، هدف ادغام نگهداری زمستانی در چشم اندازها، جهتگیریها و ابتکارات مسئولیتهای مختلف شهرداری خواهد بود. روشهای نوین نگهداری زمستانی شامل پیشگیری از تشکیل یخ، یخزدایی، ممانعت از تراکم برف بر روی جاده و سیستم حمل و نقل هوشمند جادهای است. از جمله اقداماتی که در مواقع برفی بیشتر مدنظر قرار میگیرد :
▪ اقدامات مدیریتی : علاوه بر اقدامات مربوط به هر یک از شیوههای حمل و نقل، که در بالا ذکر شد، بحث تقویت مدیریت بینوجهی نیز قابل تأمل است؛ علاوه بر این، در ارتباط با برخورد با نقاط صعبالعبور در شبکه جادهها (اقدامات ممنوعیت برای سنگین بارها و انحراف با استفاده از شبکه ثانویه)، پیشبینی طرحهای اضطراری مختص این مکانها و مدیریت آنها در سطوح ادارات و شهرداریها (دسترسی به خدمات امدادی، اسکان اضطراری برای قربانیان کنار جاده) بایستی منظور شود.
▪ اقدامات هماهنگی : ایجاد یک مرکز واحد مدیریت بحران که بتواند ابعاد محلی، منطقهای و ملی بحران را در نظر بگیرد. مدیران همه شیوههای حمل‌ونقل را درگیر کنند تا اقدامات هماهنگی را انجام دهند تا بر حسب تحول وضعیت، تصمیمگیریهای انتقال از یکی به دیگری انجام شود. فعال کردن رایانههای شخصی ثانویه در سطح دپارتمان در هماهنگی با رایانههای مرکزی که مسئولیت نقاط دشوار را بر عهده دارند و با مقامات محلی، به ویژه ادارات، همکاری میکنند.
▪اقدامات اطلاعاتی : همگام با شروع فصل زمستان، سازماندهی ارتباطات پیشگیرانه در مورد اقدامات محافظهکارانه در صورت وقوع بحران، تعریف یک سیستم ارتباطی دقیق و عملیاتی در مورد وضعیت هر گونه حمل و نقل، تقویت مکانیسمهای مداخله اولویت مقامات دولتی، در امواج رادیویی، در صورت بروز بحران، اختصاص یک رسانه به حمل و نقل عمومی جادهای.
در این یادداشت به تجربه موفق دو کشور کانادا و روسیه در رابطه با مدیریت بهینه حمل و نقل و عمومی در فصل زمستان میپردازیم :
مورد مطالعه کشور کانادا
مدیریت بهینه حمل و نقل چه در سطح شهری یا جادهای در وهله اول مستلزم مدیریت راهداری زمستانی است که موفقیت در این زمینه به افزایش کارایی حمل و نقل میانجامد. بدین منظور، در ابتدای امر مدیریت بحران کانادا در شهرهای مختلف آن، دستورالعملهایی در قالب عملیات زمستانی به مرحله اجرا در میآورد : الف- اقدامات الزام قبل از شروع زمستان ب- اقدامات درحین بارش برف و کولاک ج- اقدامات بعد از عملیات راهداری زمستانی. به دنبال این پروسه چارچوبهایی نیز تعریف شدهاند که اکنون به صورت قانون درآمده و هر ساله در ایام برفی در این کشور به مدیران و مسئولان مربوطه جهت تصمیمگیریهای کاربردی یادآوری میشود : تعریف سطح خدمات مناسب درفصل زمستان، تدوین راهنمای جامع اطلاعات حوزه استحفاظی ادارات کل راه وترابری شهرها، گردش کار و نمودار سازماندهی عملیاتی راهداری زمستانی، سیستم اعلام وضیعت آب وهوا و راهها، تهیه نقشههای برفروبی، استراتژیهای راهداری زمستانی مرتبط با ماشینآلات سایر سازمانها و بخش خصوصی، استفاده ازماشینآلات سایر سازمانها و بخش خصوصی، تهیه تفاهمنامه همکاری بین ادارات کل راه و ترابری بخشهای مختلف شهری، سیاستهای اطلاعرسانی وروابط عمومی، ارزیابی، به روزرسانی و مستندسازی.
در برخی از شهرهای کانادا، با توجه به نزدیک شدن فصل زمستان جهت مدیریت حمل و نقل عمومی آمادگیهای لازم را در نظر میگیرند.
برخی از موارد ضروری عبارتند از :
- اجرای مانورهای مقابله با بحران‌ها جهت ایجاد آمادگی در دستگاههای مسئول، آموزش کارکنان و تلاش برای ساماندهی همه امکانات اداری به منظور ایجاد آمادگی برای مقابله با بحران‌ها از جمله وظایف اصلی همه دستگاههای اجرایی مسئول در این زمینه است.
- آمادهسازی خودروهای سبک و سنگین، گریدرها، بلدوزرها، خودروهای نمکپاش (نگهداری شن و نمک به اندازه کافی در انبارهای ویژه) و غیره از سوی دستگاههای ذیربط ضروری است.
- لازم است تا سازمانها و شرکت‌های دارای ماشین آلات سبک و سنگین همکاری بیشتر در مواقع ضروری و هماهنگی با بخش خصوصی داشته باشند.
- لایروبی مسیل‌ها، هرس درختان، لکهگیری معابر، ترمیم ترانشه‌ها، جمعآوری نخاله‌های ساختمانی، آموزش شهروندان و آمادهباش وسایل حمل و نقل عمومی شهر به منظور سرویسدهی به شهروندان است.
- برای کاهش خسارات به هنگام بروز حوادث طبیعی باید به هنگام احداث طرح‌ها و پروژه‌ها نکات فنی و مهندسی پروژه‌های مربوط به حوادث خصوصاً در جاده سازی‌ها، پل‌سازی، بهسازی رودخانهها، اجرای خیابانها و احداث کوچه‌های جدید مورد توجه و دقت قرار گیرد.
علائم راهنمایی و رانندگی جدید
برای فصل زمستان تابلوهای جدیدی جهت نصب در خیابانها و جادهها طراحی شدهاند تا از ازدحام و تداخل وسایط نقلیه کاسته شده و امنیت آنها حفظ شود. مثلا تابلوی جدید علائم مخصوص زمستان را هنگام ورود به منطقهای که تعهدات تجهیزات در آن اعمال میشود به کاربران راه نشان میدهد. تابلویی دیگر دوره زمستان را مشخص میکند تا به کاربران یادآوری کند که این تعهدات فقط از ۱ نوامبر تا ۳۱ مارس اعمال میشود. تابلوها باید توسط مدیران راه نصب شود و برای قابل اجرا بودن این اقدام ضروری است. در برخی دیگر از تابلوها لزوم استفاده حتمی از تجهیزات زمستانی ماشینآلات نشان داده میشوند که بایستی چه در مورد وسایط نقلیه عمومی چه شخصی رعایت شوند. شهر تورنتو به ساکنان این امکان را میدهد که تجهیزات برفروبی را به صورت بلادرنگ ردیابی کنند و یک چارچوب زمانی تقریبی در اختیار آنها قرار میدهد تا بدانند چه زمانی خیابان و پیادهرو پاکسازی میشود. در مونترال، یک برنامه در زمان واقعی به داده‌های باز شهر متصل میشود و پیشرفت بارگیری برف را در یک رابط کاربری ساده و بصری نمایش میدهد. این امکان را به شهروند میدهد که موقعیت خود را گزارش کند و زمانی که وضعیت خیابانی که آنجا پارک کرده تغییر میکند، اعلان دریافت کند، بنابراین از یدک کشیدن وسیله نقلیه خود جلوگیری میکند.
تجهیزات زمستانی
شما باید انتخاب کنید که یا دستگاههای ضد لغزش قابل جابجایی (زنجیر و جوراب) داشته باشید یا وسیله نقلیه خود را به لاستیکهای زمستانی مجهز کنید. این مقررات به شما امکان میدهد بین زنجیرههای فلزی و “زنجیرههای نساجی” که معمولا “جوراب برفی” نامیده میشود، یکی را انتخاب کنید. حداقل دو مورد برای تجهیز چرخهای محرک مورد نیاز است.
زنجیر فلزی (برای استفاده مکرر)
– مزایا : دستگاه بسیار مؤثر، مقاوم، ارائه بهترین چسبندگی و نگه داشتن جاده در مواقع بارش برف سنگین یا یخزدگی جادهها.
– معایب : گرانتر از زنجیرهای نساجی هستند و بکار بردن آن دشوارتر است.
این مشکل احتمالی نصب، در شرایط واقعی، در کنار جاده برفی، در هوای سرد، باید در نظر گرفته شود. سازندگان، دستگاههای خود را برای ساده‌تر کردن استفاده از آنها بهبود دادهاند، اما توصیه میشود قبل از آن، در شرایط آسانتر تمرین کنند.
زنجیر برفی نساجی (برای استفاده موردی)
– مزایا : نصب آن آسانتر و ارزانتر است.
– معایب : در هنگام بارش برف سنگین نسبت به زنجیر کارایی کمتری داشته و طول عمر کمتری دارند.
مطمئن شوید که دستگاههای متحرک با اندازه چرخهای شما و فضای بین چرخ و بدنه مناسب باشند.
زنجیر فلزی یا نساجی باید در داخل وسیله نقلیه نگهداری شده و به محض اینکه سفر در یک محور در مناطق تحت تأثیر مقررات جدید قرار میگیرد آماده استفاده باشد.
در مورد وسایل نقلیه عمومی نیز این امر صادق است : از جمله در سطح شهر، اتوبوسها بایستی :
• حداقل دو زنجیر (یا سایر ملزومات ضدلغزش قابل جابجایی معادل) داشته باشد.
• دارای حداقل ۴ لاستیک زمستانی، نصب شده بر روی حداقل دو چرخ فرمان و حداقل دو چرخ محرک باشد. اگر وسیله نقلیه دارای بیش از یک محور فرمان باشد، اینها چرخهای سیستم اصلی فرمان هستند.
این تجهیزات زمستانی قابل جابجایی بوده و به صورت دستی در اطراف لاستیکها نصب میشود. زنجیر چرخ تجهیزات اجباری در بخشهای جادهای است که با علامت “زنجیر برف اجباری” مشخص شده است. سیستمهای مونتاژ سریع (بدون حرکت وسیله نقلیه) وجود دارد که نسبت به سیستم معمولی و زنجیر اتوماتیک که معمولاً توسط وسایل نقلیه سنگین استفاده میشود، ارجحیت دارد و میتوان آنها را درگیر کرد و از کابین جدا کرد. هر وسیله ای که باشد، اصل زنجیر همیشه یکسان است : زنجیری را بین لاستیکها و برف قرار دهید که با لنگر انداختن خود در لایه برف، چنگ اندازد. این دستگاهها فقط با سرعت کم و فقط روی برف قابل استفاده هستند. زنجیر چرخ حداقل در دو چرخ متحرک برای خودرو الزامی است.
از جمله سیاستهای دولت کانادا برای مدیریت حمل و نقل عمومی جهت کاهش ریسک مخاطرات ناشی از عوامل آب و هوایی، برقراری همکاری و انجام اقدامات مشترک مابین دستگاههای اجرایی، دولت و مردم است، چرا که این اقدامات باعث پیشگیری یا کم شدن اثرات سانحه میشود و میتوان با بررسی احتمال اثر مخاطرات طبیعی، با اتخاذ تدابیری، برای به حداقل رساندن این مخاطرات چاره‌جویی کرد.
۱. محدودیت استفاده از خودرو در ساعات اوج مصرف : محدود کردن استفاده از خودرو در ساعات اوج مصرف در مناطق شلوغ به منظور تضمین استفاده بهینه از جادههای شهری که با حذف ازدحام، به نفع رانندگان و کاربران حمل و نقل عمومی است. این محدودیت بایستی با ایجاد خطوط حمل و نقل عمومی جذاب همراه شود.
۲. نوارها و خیابانهای رزرو شده برای حمل و نقل عمومی : آزمایش‌های مختلف از نظر خطوط اختصاص‌یافته برای اتوبوسها علیرغم ماهیت بسیار محدود آنها و همچنین مطالعات تجربی و تئوری متعدد، ارزیابی اولیه از مزایا و معایب جداسازی حمل و نقل عمومی و خصوصی را به خوبی روشن میکند. در واقع، باندهای رزرو شده را میتوان از منظرهای مختلفی مشاهده کرد. آنها معیار سادهای برای عملکرد شبکه جادهای هستند که امکان سازماندهی منطقیتر ترافیک را فراهم میکند و باید با بهبود کلی در شرایط حمل و نقل (صرفهجویی در زمان بیشتر از تلفات زمان) توجیه شود و همچنین آنها بخشی از یک سیاست پویا و داوطلبانه برای ترویج حمل و نقل عمومی را تشکیل میدهند. همراه با سایر پیشرفتهای قابل توجه در کیفیت خدمات اتوبوس، آنها باید مشتریان بزرگ جدیدی را جذب کنند. بدین ترتیب، میتوان در نظر گرفت که خارج کردن وسایل نقلیه عمومی از ازدحام شرط لازم برای بقای آن است. اگر هدف این باشد، دیگر نیازی به محاسبه ترافیک برای توجیه باندهای رزرو شده نیست.
۳. سایر سازماندهی‌های ترافیکی به نفع حمل و نقل عمومی : تنظیم خطوط رزرو شده همیشه امکان پذیر نیست. اما ابزارهای دیگری برای بهبود سرعت اتوبوسها وجود دارد. علاوه بر این، کارایی خطوط رزرو شده را میتوان با ترتیبات اضافی افزایش داد، به ویژه مواردی که با هدف اولویت دادن به اتوبوسها در تقاطع‌ها انجام میشود.
۴. زیرساختهای جدید برای حمل و نقل عمومی شهری : حمل و نقل عمومی جادهای دارای مزیت انعطافپذیری زیاد خود است که باید از آن در خدمات پایانهای در حومه شهرها استفاده کرد. در مناطق شلوغ، یعنی به طور کلی در مرکز، ایجاد زیرساختهای اختصاص داده شده به وسایل نقلیه عمومی حتی در مقاطع کوتاه، امکان رهایی کامل آنها را از ترافیک عمومی فراهم میکند.
و در نهایت با انجام بازرسی‌های روزانه در ماههای یخبندان زمستان و افزایش تعداد بازرسیها، استفاده از حمل و نقل عمومی برای شهروندان تضمین میشود. از جمله : بررسی سیمکشی برق، شیلنگ‌های هیدرولیک، باتریها، فشار تایر و قسمت زیرین ماشینآلات جهت پیشگیری ازسایش یا خرابی، در شارژ نگهداشتن مستمر باتریها، بررسی و جایگزینی شیلنگ‌های هیدرولیک، گرم کردن موتور، بررسی فشار لاستیکها، پر نگهداشتن مخزن با سوخت مناسب، بررسی ضد یخ و غیره.
مورد مطالعه کشور روسیه
زمستانهای مسکو میتواند بسیار برفی و یخزده باشد. سازمانهای حمل و نقل عمومی و شهری جهت مدیریت در کلانشهرها در مواقع بارش برف چه خدماتی ارائه میکنند؟
در ماه اکتبر، برای حمل و نقل عمومی در مسکو “فصل زمستان” آغاز میشود، که تا آوریل ادامه خواهد داشت. اگرچه هنوز برفی نباریده و حتی یخبندانی نباشد، اما مترو، اتوبوسها و ترامواها خود را برای هرگونه تغییر آب و هوا آماده میکنند. زمستان سخت اغلب یک شبه آغاز میشود و بارش برف یا طوفان برف میتواند مانع از رسیدن میلیون‌ها شهروند مسکو به سر کار شود. این در حالی است که در پایتخت به دلیل شرایط جوی تردد هیچگاه قطع نمیشود.
میانگین دما در مسکو در زمستان فقط ۱۰- درجه است و یخبندان ۳۰- درجه بسیار نادر است و زیاد طول نمیکشد. با این حال بارش بسیار سنگین برف وجود دارد که باعث اختلال در تردد میشود. در این روزها به مردم مسکو توصیه میشود که ماشین خود را در خانه رها کرده و از اتوبوس، تراموا یا مترو جهت جلوگیری از ایجادترافیک (برای حمل‌ونقل عمومی، بسیاری از خیابانها با خطوط رزرو شده مجهز شدهاند) و همچنین تصادفاتی که میتوانند باعث کاهش تردد شوند، استفاده کنند. این امر به ویژه زمانی مهم است که بارش برف با گرم و سپس سرد شدن ناگهانی همراه باشد و یخهای خطرناکی در جادهها برای افراد و وسایل نقلیه صورت گیرد.
در ژانویه ۲۰۱۹، زمانی که مسکو با بدترین بارش برف در ۷۰ سال اخیر مواجه شد، تنها در یک بزرگراه در جنوب شهر، ۵۰ خودرو و کامیون برای چندین ساعت به دلیل تصادفات کوچک گیر کردند. به منظور پاکسازی شهر از برف در آن زمان، حدود ۱۴۰۰۰ خودرو و ۳۲۰۰۰ نفر در پاکسازی برف و یخبندان شرکت کردند. بدین ترتیب، دولت این کشور جهت مدیریت بهینه حمل و نقل عمومی، در وهله اول ایجاد زیرساختها و عملیات برفروبی را در اولویت قرار داده است که نتیجهای جز بهبود و افزایش استفاده از وسایط نقلیه عمومی به جای خودروی شخصی را در فصل زمستان ندارد.
طبق استانداردهای مسکو، هر ۱۰ سانتیمتر برف باریده شده باید حداکثر در سه روز پاک شود و به ازای هر سه سانتیمتر بالای این لایه یک روز اضافی اختصاص داده میشود. علاوه بر این، در صورت بارش برف، خیابانها باید به طور مستمر با استفاده از تجهیزات ویژه نظافت شوند که به محض شروع بارش برف وارد خدمت میشود. مناطق اولویتدار برای برفروبی خروجی مترو، ایستگاههای حمل و نقل عمومی و پارکینگها هستند. جادههای اصلی باید ظرف ۲۴ ساعت برفروبی شوند.
صرف نظر از ارتفاع ریزشهای برف، برف باید در عرض دو روز جابجا شود. سپس تمام برفها در ایستگاههای ذوب برف ویژه از بین می‌روند که در حدود ۲۰۰ ایستگاه در شهر وجود دارد. همچنین در مسکو، مانند سایر شهرهای شمالی، از عوامل شیمیایی علیه یخ استفاده میشود.
اتوبوسهای مسکو لاستیک زمستانی ندارند – آنها در تمام طول سال با لاستیکهای تمام فصل کار میکنند.
حمل و نقل عمومی- مترو
در نگاه اول شاید این‌گونه به نظر برسد که از آنجایی که مترو زیرزمینی است، عملکرد آن به آب و هوا بستگی ندارد. البته حقیقتی که وجود دارد این است که مترو امن ترین راه برای رفتن به هر نقطه از شهر در هر شرایط آب و هوایی است. اما این بدان معنا نیست که تحت تأثیر شرایط آب و هوایی “سطحی” قرار نگرفته است.
در ماه اکتبر ردیف دوم دربها در سالن ایستگاهها نصب میشود که مسافران را از جریان مستقیم هوای سرد محافظت میکند. ورودیها نیز مجهز به فن‌های عمودی هوای گرم هستند. سیستمهای تهویه مطبوع نیز در قطارها بررسی میشود. در راه پله‌های راهروهای ورودی سیستم گرمایشی تعبیه شده است که از تشکیل یخ جلوگیری میکند و البته در هنگام بارش برف به برفروبی از مناطق باز که مترو از آنجا میگذرد توجه ویژهای میشود.
حمل و نقل عمومی – قطار
حتی در نامساعدترین شرایط آب و هوایی، قطارهای حمل بار و مسافر از حرکت باز نمیایستند. چرا طوفان و بارش برف بر راهآهن روسیه تأثیر نمی گذارد؟ بارش برف فراوان میتواند باعث فروپاشی حمل و نقل شهری شود : مسیرها پوشیده شده است، اتومبیلها زیر یک کلاهک ضخیم ناپدید میشوند و اتوبوسها گویا در یک مه سفید مسدود میشوند. در مورد قطارها، به استثنای نادر، آنها با وجود طوفان برف به گردش خود ادامه میدهند. برخلاف بسیاری از کشورهای دیگر در آمریکا و قاره کهن، که راه‌آهن‌ها نیز خود را در یوغ برفی گرفتار میکنند، در روسیه، قطارها، از جمله قطارهای حومه شهر، همیشه امن‌ترین وسیله حمل‌ونقل عمومی هستند.
برای بسیاری از مناطق روسیه، زمستانهای سرد و برفی کاملاً عادی است. به همین دلیل مقررات بسیار سختگیرانه‌ای برای پاکسازی خطوط برای مقابله با برف و یخبندان ابداع شده است. هر روز عصر، ایستگاههای ژئوفیزیک راهآهن پیشبینی آب‌وهوای خود را برای روز آینده تنظیم میکنند و در صورت پیشبینی طوفان برف یا بارش شدید، کارکنان و تجهیزات برفروبی مضاعفی را درخواست میکنند. هشدارها باید حداقل دو ساعت قبل از بارندگی ارسال شوند. بر اساس این آیین نامه، ۵ سانتیمتر برف در روز و طوفان برف با سرعت بیش از ۱۰ متر در ثانیه در حال حاضر خطری برای مسیرها محسوب میشود. گفتنی است که در ریلهای اورال، سیبری، خاور دور و در بخشهای خاصی از راهآهن شمالی که شبکه آن تا منطقه مسکو امتداد دارد، فصل زمستان زودتر شروع میشود و طولانیتر از جاهای دیگر آن است. در سایر نقاط کشور همچنین، مناطق بر اساس شدت بارش برف و طوفان از متوسط (تا ۱۰ سانتیمتر) تا شدید (تا ۲۵ سانتیمتر) تقسیم میشوند. طبق مقررات، راه‌آهن‌های سیبری غربی پربرف‌ترین آنهاست.
حمل و نقل عمومی- اتوبوس
این شهر نزدیک به سی سرپناه اتوبوس گرمایشی دارد. اینها آلاچیقهای سرپوشیده و گرم شده با پنجره هایی هستند که در داخل آن صندلی ها و مانیتورهای اطلاعاتی وجود دارد که نزدیک شدن اتوبوسها را نشان میدهد. برخی از آنها مجهز به شبکه اینترنت، پریزهایی برای شارژ وسایل و حتی دستگاههای خودپرداز و قهوه ساز هستند. به منظور راه اندازی چنین ایستگاه‌هایی با صرف بودجه حداقلی، بخشی از محل به پیمانکاران اجاره داده میشود، بنابراین بسیاری از ایستگاهها با یک داروخانه یا گلفروشی ترکیب میشوند.
بسیاری دیگر از ایستگاههای اتوبوس رو به بیرون باز هستند، اما مجهز به یک رادیاتور مادون قرمز داخلی هستند که وقتی دما به زیر ۵- درجه می‌رسد، به‌طور خودکار روشن میشود. در زمستان، اتوبوسها برای عایقکاری بهتر به شیشه‌های دوجداره مجهز میشوند. علاوه بر این، این شیشه مهآلود نمیشود و یخ نمیبندد که امکان مشاهده ایستگاه را فراهم می کند. اتوبوس های جدید مجهز به رادیاتورهای قدرتمند و کف گرمایشی هستند. برای جلوگیری از خرابی اتوبوسها مجهز به سیستم گرمایش موتور اتوماتیک هستند و برای شب موتورها را در پوششی می پیچند تا سرد نشوند. علاوه بر این، بیشتر حمل و نقل عمومی با متان طبیعی کار میکند تا بنزین که احتمالاً یخ می‌زند.
حمل و نقل عمومی- تراموا
به منظور ارائه خدمات کارآمد و راحت، مصالح مورد استفاده در ساخت قطارهای تراموا و اجزای سیستم حمل و نقل الزامات خاصی را برآورده میکند و برای برف و یخ مناسب خواهد بود. توجه ویژهای به عناصر زیر میشود : ساختار تجهیزات متحرک، پوشش های بیرونی، باز و بسته شدن درها، طبقات، گرمایش، تهویه و موقعیت رانندگی. به لطف عبور مداوم قطارهای تراموا روی ریل، سکوی تراموا در اکثر مواقع روشن باقی میماند. در زمان بارندگی شدید از تجهیزات تخصصی برای پاکسازی شبکه استفاده خواهد شد. سوئیچ هایی که برای تغییر خطوط استفاده می شوند برای اطمینان از عملکرد همیشه گرم خواهند شد. در بخش های خاصی از مسیر تراموا، همگامسازی برفروبی برای جلوگیری از برف برداشته شده از سکو، مانع از تردد در خط خودروی مجاور میشود. در این بخشها برفروبی از سکو، خطوط ترافیکی و پیادهروهای مستقر در هر طرف آن باید به ترتیب دقیق انجام شود.
جنگلها و حصارها
یکی از اصلیترین راههای کاهش ازدحام جادهها در اثر وزش برف توسط باد، جنگلکاری انبوه است. در آنجا که درختان رشد نمیکنند، نردههای مخصوصی از چوب و بتن آرمه تعبیه میشود تا برف را مهار کند. تراکم این جنگلها و حصارها با توجه به نوع مسیر محاسبه میشود. برای مسیرهایی که پوشش برفی متوسطی دارند، یک خط جنگلی کافی است. از سوی دیگر، برای مسیرهایی که بارندگی در آنها زیاد است، چهار ردیف لازم است. حصارها بایستی قبلا از ماه اکتبر عملیاتی شوند. روند این عملیات به طور مداوم توسط ادارات مربوطه رصد میشود. برای تمیز کردن مسیرها که از زمان شروع بارندگی آغاز میشود از قطارهای پاکسازی استفاده میشود که بسته به میزان برف میتوانند سرعتی بین ۵ تا ۱۰ کیلومتر در ساعت داشته باشند. پس از پایان یک برف شدید، ایستگاه و مسیرهای آن باید ظرف ۷۲ ساعت پاکسازی شوند. همچنین کارکنان ایستگاه باید از پوشیده شدن معابر با یخ جلوگیری کنند تا مسافران سر نخورند.
پس از پایان فصل زمستان، تمام تجهیزات تعمیر و نگهداری میشوند تا در ماه اکتبر دوباره به بهرهبرداری برسند. در جنوب کشور، شروع فصل اغلب تا نوامبر عقب میافتد و زمستان دیرتر شروع میشود. با این حال، دمای بسیار پایین میتواند بر ساعات حرکت قطارها تأثیر بگذارد. بنابراین، هنگامی که جیوه به ۴۰- درجه سانتیگراد کاهش مییابد، به رانندگان توصیه میشود سرعت را تا ۶۰ کیلومتر در ساعت کاهش دهند که میتواند باعث تأخیر شود.
برنامه های اصلاح شده
حمل و نقل زمینی قبل از فصل زمستان بازرسی میشود : سیستمهای گرمایشی، مهر و موم درها و پنجرهها بررسی میشوند. گرمایش زمانی بکار میافتد که دمای بیرون به زیر ۵+ درجه برسد. طبق استاندارد، سالن داخلی نباید کمتر از ۱۲ درجه را نشان دهد. در اتوبوسهای مدرن، تهویه مطبوع در حالت اتوماتیک کار میکند : در دمای ۱۵+ تا ۲۱+ در حالت تهویه و بالاتر از آن و در حالت خنککننده کار میکنند، بنابراین دمای داخلی به طور مداوم ۲۱+ درجه است.
اتوبوسها و ترامواها در زمستان برنامههای خود را تغییر میدهند : آنها بیشتر از تابستان شروع به حرکت میکنند. این نه تنها به دلیل آب و هوا، بلکه به دلیل پایان فصل تعطیلات است. تعداد مسافران در خطوط مربوط به مدارس و دانشگاهها به ویژه در حال افزایش است. از سوی دیگر، اتوبوسهای منتهی به سواحل مسکو، کمتر شروع به حرکت میکنند، یا حتی تا ماه مه ناپدید میشوند.
در این کشور، به نوآوری در ایستگاههای حمل و نقل عمومی نیز توجه ویژهای شده است. کاربر پسند و کاربردی، ایستگاهها برای سختیهای آب و هوای ما طراحی شده و از کاربران در برابر سرما، باد و آب و هوای بد محافظت میکنند. تمامی ایستگاههای سطحی شهری مجهز به کف تابشی خواهند بود که از تجمع برف و تشکیل یخ جلوگیری میکند. گرمایش تابشی نیز خواهند داشت. این تجهیزات علاوه بر اطمینان از راحتی کاربران، نگهداری از زیرساختها را نیز تسهیل میکند.
حمل و نقل عمومی در روسیه در دمای ۵۰- درجه
حتی در دمای بسیار پایین، زندگی در شهرهای کشور متوقف نمیشود. در واقع، بسیاری ترجیح میدهند از وسایل نقلیه عمومی در آنجا استفاده کنند تا وسایل نقلیه شخصی خود. زمستانهای سخت و کولاک شدید در منطقه قطب شمال روسیه بسیار رایج است. از اواسط اکتبر، زمستان در شهرهای یاکوتسک، نوریلسک یا وورکوتا آغاز میشود و بسیاری از رانندگان از وسیله نقلیه شخصی خود به حمل و نقل عمومی روی میآورند : استفاده از ماشین شخصی آنها در این فصل بسیار گران میشود. در یاکوتسک، بزرگترین شهر همیشه یخبندان، یک لایه از خاک دائماً یخ زده است، ۴۵- تا ۵۰- درجه دمای معمول در زمستان است. یکی از ویژگیهای شهر، تعداد زیاد خطوط اتوبوس و ایستگاههای اتوبوس است. بسیاری از این ایستگاهها در فاصله ۲۰۰ متری از یکدیگر واقع شدهاند که این فاصله بسیار کم بوده و مسیر از حاشیه تا مرکز نیم ساعت بیشتر طول نمیکشد. علاوه بر این میتوانید حرکات اتوبوس خود را به صورت آنلاین دنبال کنید.
در زمستان، در بسیاری از شهرهای روسیه، عبور از رودخانهها و دریاچههای یخزده امکانپذیر میشود و بنابراین “حمل و نقل عمومی زمستانی” ظاهر میشود : هواناوهایی که مردم را از یک ساحل به ساحل دیگر منتقل میکنند. آنها تا بهار کار میکنند و حتی پس از آن، زمانی که یخ در نهایت شروع به آب شدن میکند. به طور متوسط، این قایقها میتوانند ۱۰ نفر را به همراه چمدان حمل کنند.
در نهایت، ناگفته نماند که در کنار تمام اقدامات انجام یافته در خصوص مدیریت بهینه حمل و نقل عمومی در فصل زمستان و ایام برفی، علاوه بر سازمانهای مربوطه و مسئولیت آنها در سازماندهی تجهیزات کاربردی جهت رفاه مسافران، نمیتوان نقش فنآوریهای برفروبی یا برفزدایی و همچنین مسئولیت شهروندان را در این امر نادیده گرفت که مکمل هر گونه پیشرفتی در این زمینه خواهد بود. از اینرو، در ادامه این تحقیق به این دو موضوع مهم نیز خواهیم پرداخت…
______________________________
منابع :
https://www.vie-publique.fr/sites/default/files/rapport/pdf/۱۱۴۰۰۰۵۵۶.pdf
https://www.cerema.fr/system/files/documents/۲۰۱۷/۱۲/technicite_no۲۵۶_VH_bis_cle۰۹۱۹a۹.pdf
https://cms.uitp.org/wp/wp-content/uploads/۲۰۲۱/۰۲/FR_Policy-Brief-PTisCOVID-Safe_web-۱.pdf
https://fr.rbth.com/tech/۸۵۵۹۹-moscou-transports-adaptation-hiver
https://tramwaydequebec.info/projet/hiver/
http://temis.documentation.developpement-durable.gouv.fr/docs/Temis/۰۰۰۵/Temis-۰۰۰۵۲۳۲/۱۳۹_۲_۲.pdf
