یادداشت/ بصیرت و دشمن‌شناسی

امروز اگر ما بر مسائل اعتقادی خود وحتی در شناخت و آگاهی خودمان کم کاری کنیم اولین دشمن من‌وجود خودمان هستیم، و خلاصه‌ی کلام اینکه ، دشمن بشریت وانسانیت نبود بصیرت و آگاهی است.

قلم پرس- یادداشت- نسرین پیرموزه: همه می‌دانیم که من وجود دارم و نمی‌توانم وجودم را منکر شوم. این وجود من دو دسته امکانات دارد: امکانات درونی و امکانات بیرونی. همه‌ی امکانات درونی و بیرونی من صرف می‌شود اما این بین باید مدام از خودم بپرسم برای چه چیزی و برای چه کسی صرف شد؟ همه‌ی انسان‌ها درحال صرف شدن هستند تفاوت در چگونه صرف شدن است. درواقع می‌خواهم بگویم پرستش یعنی صرف کردن امکانات درونی و بیرونی من به پای کسی یا چیزی.

قُلْ إِنَّ صَلَاتِی وَنُسُکِی وَمَحْیَایَ وَمَمَاتِی لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ

بگو در حقیقت نماز من و [سایر] عبادات من و زندگى و مرگ من براى خدا پروردگار جهانیان است .(۱)

با توجه به مطلب بالا می‌خواهم به این نکته اشاره کنم که دشمن ما کیست؟ و از چه راه‌ها و ابزارهایی برای شکست ما استفاده می‌کند؟

طبق آیات و روایات انسان دو گونه دشمن دارد: ۱- دشمن درونی یا دشمن نزدیک ۲- دشمن بیرونی یا دشمن دور

درقرآن بیش از ۱۵۰۰ آیه درباره‌ی دشمن‌شناسی است و از این تعداد ۹۹ آیه درباره‌ی شیطان است.

شیطان هر عنصری است که از خارج از وجود آدمی، او را به کارهای شرارت‌آمیز و به کارهای فسادآمیز، به انحطاط، به پستی، به زبونی، به ظلم، به بدی، به کجی وا می‌دارد؛ هرچه که انسان را از راه خدا به سوی فساد و شرارت بکشاند شیطان است و طبق آیه‌ی ۷۶ سوره‌ی نساء (۲) طاغوت نیز همان شیطان است.

ابلیس یکی از مصداق‌ها و نمونه‌هایش است که در مقابل آدم صفی‌الله، قدٍ مخالفت و استقلال علم می‌کند وآن حرف را می‌زند و من و شما هرچه در عمرمان لعنت می‌کنیم، به آن شیطان اولی لعنت می‌کنیم؛ در حالی که شیطان فقط او نبوده، از او شاید شروع نشده به او هم ختم نشده است. شیطان‌ها الی ماشاءالله در عالم زیادند. لمس هم می‌شوند، به دست هم می‌آیند، به چشم هم می‌آیند، انسان با آن‌ها گاهی معاشر هم هست. (۳)

ضربه‌ای که دشمن نزدیک بر من می‌زند یقیناً بیشتر از ضربه‌ای است که دشمن بیرونی وارد خواهد کرد و در واقع راه نفوذ دشمن بیرونی را هموار خواهد ساخت یا بهتر بگویم چراغی هم برسر راه دشمن بیرونی خواهد گرفت.

به فرمایش امیرالمومنین علی علیه السلام: دشمن‌ترین دشمنان نفس توست که در کنار توست. این روایت از پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) نیز نقل شده.(۴)

شیوه‌های دشمنی نفس، عمدتاً شیوه‌های درونی و باطنی است و ابزارهایی که این دشمن علیه صاحب خود به‌کار می‌گیرد نوعاً متفاوت است. از ابزارهای درونی و استفاده از قوای غضب و شهوت و وهم و جهل گرفته تا ابزارهای خارجی و دنیوی از قبیل مال و اولاد و جاه و مقام و آرزوهای دور و دراز.

امام خمینی (رحمه‌الله) در کتاب چهل حدیث خود با اشاره به نفس اماره و نحوه‌ی دشمنی او می‌فرماید: «میدان جنگ نفس اماره همین بدن است و قوای ظاهره آن، لشکر آن است که در اقلیم سبعه ملکیه- یعنی گوش و چشم و زبان و شکم و دست و پا- بسط پیدا کرده و تمام این قوا تحت تصرف نفس است.(۵)

برای مهار نفس خود باید دائماً تلاش کنیم و علم و آگاهی و بصیرت خود را افزایش دهیم تا راه نفوذ هر دشمنی را سد کنیم.

بصیرت یعنی گم‌نکردن راه، اشتباه نکردن راه، دچار بیراهه‌ها و کج‌‌راهه‌ها نشدن، تاثیر نپذیرفتن از وسوسه‌های خناسان و اشتباه نکردن کارو هدف. وصبر یعنی ایستادگی.(۶)

متفکر قرن حاضر در جلسه‌ی پرسش و پاسخ با جوانان فرمودند: در خودتان بصیرت ایجاد کنید. قدرت تحلیل در خودتان ایجاد کنید؛ قدرتی که بتوانید از واقعیت‌های جامعه یک جمع‌بندی ذهنی برای خودتان بوجود آورید و چیزی را بشناسید. این قدرت تحلیل خیلی مهم است. هر ضربه‌ای که در طول تاریخ ما مسلمانان خوردیم، از ضعف قدرت تحلیل بود. درصدر اسلام هم ضرباتی که خوردیم، همین‌طور بوده، در دوره‌های گوناگون دیگر هم همین‌طور است. نگذارید که دشمن از بی‌بصیرتی و ناآگاهی ما استفاده کندو واقعیتی را واژگونه در چشممان جلوه دهد.(۷)

استاد ما می‌گفت: دفاع هم همیشه با آلات قهریه نیست؛ بامشت نیست، با تفنگ نیست. گاهی دفاع، با فهمیدن است. گاهی دفاع، با زبان است. گاهی دفاع از حقیقت، با حضور در جایی است.شاید یکی از بزرگترین خدماتی که انقلاب به ملت ایران کرد، این بود که ذهن‌ها را باز کرد، ذهن‌ها را سیاسی کرد، چشم‌ها را باز کرد، و همه را با مسائل کشور آشنا کرد. این آشنایی و این بصیرت، باید روز به روز بیشتر شود. اگر این بشود، دشمن هیچ‌کاری نمی‌تواند انجام دهد.(۸)

امروز اگر ما بر مسائل اعتقادی خود وحتی در شناخت و آگاهی خودمان کم کاری کنیم اولین دشمن من‌وجود خودمان هستیم، و خلاصه‌ی کلام اینکه ، دشمن بشریت وانسانیت نبود بصیرت و آگاهی است.

«تاریخ، تفسیر قرآن است. قرآن را در تاریخ پیدا کنید و بدانید که تجربه‌ی تاریخ، همان عمر قبلی ماست.»(۹)

والسلام علیکم

نسرین پیرموزه

۲۷/۷/۹۷

پی‌نوشت‌ها:

(۱)_ آیه‌ی ۱۲۶سوره‌ی انعام

(۲)_ الَّذینَ آمَنُوا یُقاتِلُونَ فی سَبیلِ اللّهِ وَ الَّذینَ کَفَرُوا یُقاتِلُونَ فی سَبیلِ الطّاغُوتِ فَقاتِلُوا أَوْلِیاءَ الشَّیْطانِ إِنَّ کَیْدَ الشَّیْطانِ کانَ ضَعیفاً

کسانى که ایمان دارند، در راه خدا پیکار مى کنند; و آنها که کافرند، در راه طاغوت (بت و افراد طغیانگر.) پس شما با یاران شیطان، پیکار کنید! (و از آنها نهراسید;) زیرا که نقشه شیطان، (همانند قدرتش) ضعیف است.

(۳)_ طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن/انتشارات صهبا/پیرامون ولایت ص ۵۹۷

(۴)_ نهج‌الفصاحه، ص ۶۶، ح ۳۳۸

(۵)_ چهل حدیث، ص ۵

(۶)_ دیدار رهبر انقلاب با مردم قم به مناسبت سالروز ۹ دی ۱۹/۱۰/۱۳۹۰

(۷)_ جلسه‌ی پرسش و پاسخ باجوانان در دومین روز از دهه‌ی فجر۱۳/۱۱/۱۳۷۷

(۸)_ دیدار جمعی از بسیجیان ۵/۹/۷۴

(۹)_ طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن ص۶۰۶