با توجه به این موضوع با رویا فرشی دکترای معماری منظر و مشاور دفتر بینالمللی دانشگاه تبریز در امور ترکیه گفتوگویی کوتاه در خصوص مشکلات موجود در فضای سبز تبریز داشتیم.
رویا فرشی در این گفتوگو اظهار داشت: متاسفانه مشکلات ساختاری در سازمان پارکها وجود دارد، از قدیمالایام مهندسان کشاورزی در این اداره جذب شدهاند به همین دلیل این موضوع باعث ایجاد مشکلات عدیدهای در فضای سبز شهر تبریز شده است، این در حالیست که رشته مهندسی فضای سبز برای اولین بار در ایران از سال ۱۳۷۳ در دانشگاه تبریز تاسیس شده و اولین فارغالتحصیلان آن در سال ۱۳۷۸ وارد بازار کار شدند.
وی ادامه داد: هیچگونه استراتژی توسعه و برنامه خاص در بحث فضای سبز و منظر فضاهای عمومی تبریز وجود ندارد و مدیران به صورت سلیقهای برخورد کرده و هر کدام نسبت به تخصص خود در بخشهای خاصی کار کردهاند.
مشاور دفتر بینالمللی دانشگاه تبریز در امور ترکیه بیان کرد: در ۴۰ سال گذشته بودجههای کلانی برای فضای سبز تبریز هزینه شده اما همچنان در فصول سال به ویژه زمستان با آلودگی هوا روبهرو هستیم و این نشان از دو بحث مهم دارد، یکی توسعه در جهت و مکان نامناسب دیگری با گونههای گیاهی نامناسب.
به گفته فرشی در شهر تبریز بسیاری از گونههای بومی ناشناختهاند، اما مهندسان کشاورزی تنها در بحث کاشت و نگهداری ورود پیدا کردهاند و بسیاری از گونهها را نمیشناسند، گونههای بومی بسیار زیادی وجود دارد که در فضای سبز شهری آزمایش نشدهاند.
وی خاطرنشان کرد: موضوع دیگر تحمیل گونههای موجود در انبار تولیدکنندهها به فضای سبز تبریز در طول سالیان بوده و هیچگونه مطالعهای در این خصوص انجام نشده تا چند گونه آزمایش شده برای تولید به گلخانهها ارائه شود.
عضو هیات علمی پژوهشکده آرارات دانشگاه ایغدیر ترکیه، بیان کرد: در همه کلانشهرها به دلیل مشکل آب موضوع جایگزینی برای چمن در دستور کار قرار گرفته، تحقیقات انجام شده و پس از حصول نتیجه گونه جایگزین کاشت شده است اما در تبریز چنین تحقیقاتی انجام نشده و تنها راهکارشان حذف چمن و کاشت درختچه نام ژونی پروس(ارس کوهی) بوده است.
وی تاکید کرد: هر چند در رابط با درختچه ارس کوهی تا به امروز آفتی دیده نشده اما ممکن است یک برهه در اثر تغییرات اقلیمی آفتی فعال شده و موجب از بین رفتن پوشش گیاهی بسیاری از مناطق شهر شود.
مشاور دفتر بینالمللی دانشگاه تبریز در امور ترکیه با بیان اینکه چرا باید فقط از یک گونه جایگزین استفاده شود، هر چند گونه خوبی است، خاطرنشان کرد: کاشت گونههای گیاهی نامناسب باعث بروز آفتهایی میشوند که گیاه مذکور میزبان آن بوده و با دنبال آن سمپاشی و صرف هزینههای زیاد میشود که خود این موضوع باعث از بین رفتن باکتریها و میکرو ارگانیسمهای مفید خاک میشود، سمپاشیها ضررهای بسیاری دارد بر همین اساس انتخاب گونه درست بسیار اهمیت داشته و این موضوع با حضور متخصصان رفع میشود.
سهم مهندسان در حوزه فضای سبز تبریز تنها ۱۶ درصد است
وی با تاکید بر اینکه متخصصان باید وارد عرصه تصمیمگیری شوند، گفت: متاسفانه سهم مهندسان فضای سبز در حوزه فضای سبز تبریز با توجه به قوانین وضع شده سازمان پارکها (رشتههایی که میتوانند در این زمینه فعالیت کنند) فقط ۱۶ درصد بوده و بقیه رشتههای کشاورزی حضور بیشتری دارند.
فرشی افزود: این سبب بیکار ماندن متخصصان در عوض ایجاد شغل برای غیر متخصصان است، با توجه به اینکه سالانه حدود ۷۵ میلیارد تومان صرف نگهداری و توسعه فضای سبز تبریز میشود، کارکرد اکولوژیک آن طبق تحقیقات امینی پارسا کمتر از یک درصد بوده و هزینه این خطای جبرانناپذیر را مردم شریف تبریز پرداخت میکنند.
تاسیس رشته مهندسی فضای سبز
دکترای معماری منظر با اشاره به تاسیس رشته مهندسی فضای سبز برای اولین بار در تبریز گفت: طی ۲۰ سال گذشته تنها دو نفر فارغالتحصیل در این رشته توانستهاند وارد سازمان پارکها و فضای سبز تبریز شوند در حالی که در دیگر استانها به ویژه کلانشهرها چندین کارشناس مهندسی فضای سبز و معماری منظر حضور دارند اما در تبریز نه سازمان پارکها، نه خود شهردار و نه شورای شهر مشاور منظر ندارند.
وی با بیان اینکه در کل کلانشهر تبریز دو نفر متخصص فضای سبزی که در بدنه شهرداری وجود دارند در هیچکدام از تصمیمگیریهای تاثیرگذار نبوده و بیشتر مهندسان کشاورزی با نگرش مزرعهای حضور دارند گفت: باید بسترهای لازم برای حضور نیروهای با مدرک لیسانس مهندسی فضای سبز، معماری منظر و طراحی محیط فراهم شود.
گفت و گو: علی سلیمی