مجموعه خلعت­ پوشان تبریز اسیر توسعه سهل انگارانه طرح­ های شهری
مجموعه خلعت­ پوشان تبریز اسیر توسعه سهل انگارانه طرح­ های شهری
حفظ فضاهای سبز طبیعی موجود اولویت اصلی توسعه شهری باید قرار گیرد و نباید در مسیر توسعه و تحت پوشش برنامه ­های توسعه ­ای، سخاوتمندانه مجموعه­ ای سبز و پویا را زیر آسفالت ریزی و جاده سازی برد.

قلم پرس || یادداشت – محمدعلی میسمی: خلعت­ پوشان، مجموعه­ ای کشاورزی آموزشی در ابتدای جاده تبریز باسمنج (بلوار شهدای غواص) متعلق به دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز است که نام خود را از برج تاریخی “خلعت­ پوشان” محصور در خود گرفته است. این مجموعه از سال ۱۳۴۵ در مالکیت دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز بوده و با اقدامات انجام شده در طی بیش از ۵ دهه، به مرکز ارزشمندی از گونه­ های متعدد درختان و گیاهان و مرکز تحقیقات باغی، زراعی و دامی تبدیل شده است که در کمتر دانشکده کشاورزی در سطح کشور وجود دارد. این دره سرسبز با توسعه شهری در دو دهه اخیر به تدریج در محدوده شهری قرار گرفته است. وجود منطقه­ ای سرسبز با تنوع گیاهی و با کاربرد آموزشی-تاریخی فرصت مغتنمی را در اختیار دانشگاه و فضای شهری قرار می­دهد که در کنار هیاهوی شهری، سازه­ های بتنی و راه و جاده سازی در حفظ و توسعه فضای سبز و تنفس شهر و آموزش و گردشگری مثمر ثمر واقع شود.

اما این فرصت عنقریب می­تواند اسیر توسعه غیرمحیط زیست محور شهری و توسعه راه و جاده قرار گیرد. بنابه برنامه توسعه شهرک خاوران و در قالب برنامه ­های جامع شهری، قرار است جاده تدارک دیده شده برای اتصال بزرگراه تبریز-تهران به میدان بسیج از میان این مجموعه بگذرد. عبور چنین جاده­ای با مشخصات فنی ارائه شده از سوی شهرداری باعث تخریب مساحت قابل توجهی از این اراضی سرسبز و نیز مهمتر از آن تقسیم دره بکر خلعت پوشان به دو بخش در غرب و شرق جاده خواهد شد که به تدریج این زخم روبه گسترش، تهدید جدی برای کل مجموعه و از بین رفتن این فضای آموزشی و خسارت جبران ناپذیر محیط زیستی برای شهر خواهد شد. از جمله یک رشته قنات فعال که در داخل دره قرار دارد دچار تخریب و نابودی خواهد شد.

در کلان­شهر تبریز که به شهر آسمان خراش یا شهر بتنی معروف شده است، حفظ فضاهای سبز طبیعی موجود اولویت اصلی توسعه شهری باید قرار گیرد و نباید در مسیر توسعه و تحت پوشش برنامه ­های توسعه ­ای، سخاوتمندانه مجموعه­ ای سبز و پویا را زیر آسفالت ریزی و جاده سازی برد. باتوجه به این خطر عنقریب زیست­ محیطی، لازم است تجدیدنظر در طرح ­های توسعه­ ای در دستور کار مسئولان شهرداری قرار گیرد و یا طرح­ های توسعه­ ای با کارشناسی محیط زیستی همه جانبه و قوی در اجرا با تغییراتی همراه شود که کمترین خسارت به مجموعه خلعت پوشان وارد شود. این امر نیازمند تجدیدنظر در طرح ­های ارائه شده و لحاظ تمام جوانب امر است، حتی اگر منجر به صرف زمان و هزینه بیشتری شود.