قلم پرس|| گزارش| نگارنده: مینا بازگشا، این روزها اخبار مختلفی درباره خودکشی افراد به گوش می رسد که ضرورت پرداخت به موضوع خودکشی در جامعه را افزایش می دهد تا بتوان از طریق آموزش و فرهنگسازی صحیح ضمن همراهی و حمایت از این افراد از وقوع این اتفاق تلخ جلوگیری کرد.
به گفته متخصصان، افرادی که قصد یا افکار خودکشی دارند در حالت دو سوگرا قرار گرفته و بین بودن و ماندن در نوسانند و فرآیند زمانی از احساسِ گیرافتادن تا بروز افکار، ایده خودکشی و نهایتا قصد خودکشی و اقدام به آن در افراد متفاوت است برخی افراد می توانند این افکار را کنار گذاشته و به زندگی برگردند ولی برخی از آن خارج شده و اقدامی بی بازگشت می‌کنند.
به دلیل فقدان مهارت‌های لازم و شناخت نداشتن از نشانه های خودکشی و نحوه برخورد با این فرد، موجب می شود نزدیکان و خانواده افرادی که دچار مشکلات روحی و روانی هستند براحتی و بدون توجه به فرد، از کنار او گذر کنند.
سلامت روان برای هر فردی از ضروریات اولیه در زندگی فردی و اجتماعی است که متأسفانه در جامعه ما توجه چندانی به بهداشت روان نمی شود و مراجعه به روانشناس و روانپزشک فرهنگ سازی نشده و افراد در مواجه با مشکلات با بیان اینکه دیوانه نیستند از مراجعه به مراکز روانپزشکی و روانشناسی خودداری می کنند.
خانواده ها در مواجه با موضوع خودکشی خودسرانه عمل نکنند
یک روانشناس بالینی در این خصوص در گفت و گو با خبرنگار قلم پرس با اشاره به اینکه سالانه بیش از یک میلیون نفر در جهان به مشکل خودکشی مبتلا می شوند، گفت: خودکشی در واقع یک خشم برآورده نشده برای ناکامی های و نیازهای ادراکی است که در بعضی مواقع افراد این خشم را معطوف به خود کرده و به زندگی خود خاتمه می دهد.
محمد یحیوی افزود: درواقع خودکشی یک اقدام برای پایان دادن به زندگی است که دلایل زمینه ای بسیاری از جمله عوامل زیست شناختی، ژنتیکی، روانشناختی، اجتماعی، فرهنگی و محیطی تاثیر گذار است.
وی با اشاره به اینکه یکی از عوامل بسیار شایع در خودکشی مربوط به دلایل روانشناختی است، ادامه داد: خودکشی اکثرا در بیماری هایی مانند افسردگی، اختلالات شخصیتی مانند مرزی، تکانشگری، پرخاشگری، تغییرات خلقی و همچنین سو استفاده از مواد مخدر و الکل، بیماری های سایکوتیک و اسکیزوفرنی و برخی اختلالات روانپزشکی دیگر رخ می دهد.
یحیوی اظهار کرد: افرادی که اقدام به خودکشی می کنند به بن بست حل مساله برای مشکلات خود دست می یابند و راه حلی برای حل مشکلات خود بجز پایان دادن به زندگی خود نمی دانند.
وی با تاکید بر اینکه درمان خودکشی باید درمان عواملی باشد که خودکشی را ایجاد کرده است، اضافه کرد: خودشکی یک نشانه، اعتراض، غضب و خشمی است که افراد بر علیه نیازهایی که برآورده نشده به خود معطوف می کنند.
این روانشناس بالینی افزود: در درمان این افراد عامل تاثیر گذار بر موضوع را شناسایی و درمان شروع می شود، در افرادی که دچار بیماری های روانشناختی هستند به دلایل و عوامل بیماری پرداخت می شود در افرادی که دچار اعتیاد به مواد یا الکل هستند کمک به ترک اعتیاد انجام می گیرد.
وی گفت: اطرافیان افرادی که دچار اختلالات تکانشی، شخصیتی و یا اسکیزوفرنی هستند باید نسبت به این موضوع حساس باشند زیرا احتمال اقدام به خودکشی در این افراد بیشتر است.
یحیوی اضافه کرد: ضروری است خانواده ها به عوارضی همچون گوشه گیری، تغییرات خلقی، عدم علاقه کافی به زندگی و فعالیت های روزمره و همچنین به صحبتهایی که در خصوص خودکشی یا پایان یافتن زندگی یا دنیای سیاه و نبودن چاره کافی توجه جدی داشته باشند.
وی گفت: کسانی که دچار علایم روانشناختی هستند رفتارهای فرد برای خانواده ملموس تر است و خانواده متوجه تغییرات رفتاری و خلقی فرد می شوند و باید در این موارد به مراکز روانپزشکی مراجعه کنند تا پایشی از سوی متخصص انجام گیرد.
این روانشناس بالینی تاکید کرد: در این مواقع خانواده ها باید مراقب فرد باشند و نحوه توجه به فرد و محیط پیرامون فرد به گونه ای نباشد که تشویق به خودکشی انجام گیرد.
وی ادامه داد: باید این فرهنگ در جامعه ایجاد شود که در برخورد با چنین افرادی قدم اول مراجعه به روانشناس است تا براساس مشخص شود که فرد دچار اختلال سایکوتیک و یا نوروتیک است تا براساس آن درمان انجام شود.
یحیوی گفت: روانشناس در مرحله نخست تشخیص می دهد که آیا می توان تنها از طریق روان درمانی فرد را درمان کند و یا نیاز است تحت نظر روانپزشک دارو درمانی نیز انجام شود.
وی با بیان اینکه دارو درمانی و روان درمانی مکمل هم هستند، افزود: برخی افراد به بن بست حل مساله رسیده اند و حتی مصرف دارو را برای درمان بی تاثیر می دانند که نقش روانشناس برای درمان این افراد بسیار موثر است.
این روانشناس بالینی بر آگاهسازی جامعه توسط رسانه ها و صدا و سیما تاکید کرد و گفت: متاسفانه شاهد افزایش مراجعه کنندگان با افکار خودکشی در جامعه هستیم که ضروری است.
وی با اشاره به اینکه افکار اقدام به خودکشی در رنج سنی ۱۵ تا ۳۵ سال بیشتر است، افزود: بیشترین دلایل در سنین پایین تر مربوط به ویژگی های شخصیتی فرد بوده که به دنبال تغییرات خلقی در اثر رشد و مسایل عاطفی و احساسی است.
یحیوی با تاکید بر اینکه خانواده ها در مواجه با موضوع خودکشی خودسرانه عمل نکنند، اظهار کرد: اگر فرد به موضوع خودکشی به عنوان یک مساله ابزاری نگاه کند با به دست آوردن خواسته اش افکار و رفتار فرد تقویت می شود، همچنین بیمارانی که دچار اختلال هستند ضروری است تحت نظر متخصص قرار گیرند.
افزایش تاب آوری ضرورت جامعه امروز است
یک کارشناس ارشد روانشناسی بالینی در این خصوص به قلم پرس گفت: وقتی از خودکشی صحبت می شود ما فقط با از دست دادن یک فرد و مرگ یک فرد روبرو نیستیم بلکه یک تراژدی در سطح خانواده، دوستان و نزدیکان اتفاق می افتد و ممکن است زندگی افراد دیگر را نیز از نظر روانشناختی، اجتماعی، فرهنگی و حتی اقتصادی تحت تاثیر قرار دهد.
حمیده بردباری افزود: خودکشی از جمله مشکلاتی است که باید از منظر اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و به خصوص روانشناختی مورد توجه فوری و اورژانسی قرار گیرد هرچند پیشگیری از خودکشی کار راحتی نیست و مستلزم رویکردهای جامع و اجرای طیف گسترده‌ای از مداخلات فرهنگی، اجتماعی و روانشناختی است که از جمله از این مداخلات می توانیم به آموزش فرزندپروری، مشاوره های خانواده و درمان اختلالات روانی اشاره کنیم.
وی تاکید کرد: در کنار موضوع خودکشی ما باید به مباحثی همچون فرا خودکشی، تهدید به خودکشی، افکار خودکشی و خودزنی و یا رفتارهای صدمه به خود نیز توجه ویژه‌ای داشته باشیم.
بردباری ادامه داد: برای نمونه در بحث تهدید به خودکشی وقتی ما از شخصی شاهد رفتار کلامی یا غیر کلامی هستیم که فرد فریاد می زند که من می خواهم به خودم صدمه بزنم در این صورت ما باید دقت کافی را به این فرد داشته باشیم چون احتمال رفتارهایی که منجر به خودکشی شود در این فرد بسیار بالاست و در بحث افکار خودکشی نیز ما شاهد اشتغال ذهنی با خودکشی در فرد هستیم که نیازمند مداخلات جدی روانشناختی هستیم.
وی افزود: باور اشتباهی که در بسیاری از ما شکل گرفتگی است این است که ما فکر می‌کنیم اگر کسی حرف خودکشی را میزند بعید است که واقعاً به خودش صدمه بزند اما واقعیت این است که بسیاری از افرادی که با اقدام خودکشی جان خود را از دست می‌دهند قبلاً در مورد افکار و نقشه خود برای خودکشی حرف زده اند پس اینجا گفتگوهای ما با افراد بسیار مهم است اگر ما با چنین فردی روبرو هستیم حتما باید چنین فردی را برای دریافت خدمات روانشناسی و روانپزشکی مورد نیاز همراهی کنیم.
این کارشناس ارشد روانشناسی بالینی اظهار کرد: از جمله راه های کمکی به عنوان عوامل محافظ خودکشی به این افراد، افزایش تاب آوری افراد در مواجهه با استرس ها و ناملایمات زندگی هست.
وی اضافه کرد: افزایش حس توانمندی و مهارت های بین فردی، افزایش حس مسئولیت نسبت به خانواده، برخورداری از حمایت های خانوادگی و شبکه حمایت‌های اجتماعی قوی، درگیری و مشارکت در اجتماع، دسترسی به خدمات بهداشت روان و محیط‌های کاری حمایتی و رضایت بخش می تواند تاب آوری افراد در مواجهه با استرس ها و ناملایمات را افزایش دهد.
بردباری گفت:در رابطه با مداخله در خصوص افرادی که احتمال می‌رود که اقدام به خودکشی داشته باشند دو گروه اصلی مداخلات دارویی و روانشناختی وجود دارد در بحث دارو درمانی با توجه به تشخیص روانپزشک اختلال روانپزشکی فرد تشخیص داده شده و داروهای مورد نیاز از سوی روانپزشک ارائه می‌شود و در خصوص مداخلات روانی اجتماعی نیز از طریق تیم همکار پزشک، روانپزشک، روانشناس و سایر کارکنان مراکز مراقبت های بهداشتی اولیه این مداخلات با آموزش روانی بیمار و خانواده وی انجام می گیرد.
وی افزود: در بحث های روانشناسی شاهد هستیم که درمان اختلالات روانی زیربنایی مانند افسردگی نقش مهمی در کاهش خطر خودکشی دارد هرچند باید به این نکته توجه کنیم که درمان افسردگی شرط لازم هست ولی شرط کافی نیست .
این کارشناس ارشد روانشناسی بالینی گفت: مدیریت خودکشی الزاما مترادف با درمان افسردگی نیست پس در بحث درمان حتما باید یک تیم درمانی متشکل از پزشک، روانپزشک، روانشناس و کارشناسان مراقبت‌های سلامت این موضوع را در مورد فرد پیگیری کنند.
نگارنده: مینا بازگشا
انتهای پیام/
