قلم پرس||یادداشت|علی سلیمی دانش آموخته حقوق و فعال رسانه ای ||شاخص کیفیت هوای تبریز امروز به ۲۲۰ رسید؛ عددی که معنای آن تنها «آلودگی هوا» نیست، بلکه پیام روشنی از ورود شهر به مرحله بسیار ناسالم و آغاز یک بحران تنفسی است. وضعیت بنفش، بالاتر از تمام مرزهای هشدار قرار دارد و نشان میدهد که سلامت همه شهروندان اعم از کودکان تا بزرگسالان سالم همه در معرض آسیب مستقیم قرار گرفته است.
طی روزهای اخیر، سکون کمسابقه هوا، وجود آلاینده های شهری و صنعتی و ساختار جغرافیایی تبریز، ترکیبی خطرناک از آلایندهها را در لایههای پایین جو حبس کرده است. وبا توجه به بالا بودن شاخص PM2.5 در ایستگاه ها هشداری جدی است چرا که ذرات PM2.5 – مهمترین عامل در افزایش شاخص ۲۲۰-به سادگی وارد ریه میشوند ودر وضعیت بنفش، تفاوتی میان افراد سالم و بیماران زمینهای وجود ندارد؛ همه در معرض خطر قرار دارند.
شاخص ۲۲۰ یعنی افزایش موارد؛ تنگی نفس و تحریک مجاری تنفسی، حملات آسم، تشدید بیماریهای قلبی- عروقی،افزایش مراجعه به مراکز درمانی،کاهش بهرهوری کاری و تحصیلی و حتی اثرگذاری بر سلامت روان شهروندان.
آلودگی هوا تنها یک موضوع زیستمحیطی نیست؛ یک پدیده اجتماعی است که بر رفتار، سبک زندگی و احساس امنیت شهروندان تأثیر میگذارد.
مسئولیت مدیریت شهری؛ زمان تصمیمگیری فرارسیده
در شرایطی که شاخص هوا از مرز هشدار عبور کرده، انتظار از مدیریت شهری تنها «اطلاعرسانی» نیست. تجربه ثابت کرده که برای کنترل آلودگی در چنین شرایطی باید: محدودیت تردد خودروهای فرسوده و بدون معاینه فنی اعمال شود، فعالیت صنایع آلاینده در محدوده شهری محدود
یا متوقف گردد،ناوگان حملونقل عمومی تقویت و رایگانسازی موقت در دستور کار قرار گیرد، دستگاههای پایش هوا بهصورت لحظهای وضعیت را به مردم اعلام کنند،
مدارس و مراکز آموزشی بر اساس وضعیت واقعی تعطیل یا غیرحضوری شوند. هر تأخیر در تصمیمگیری، تنها به معنای افزایش هزینه درمانی و کاهش کیفیت زندگی شهروندان خواهد بود.
نقش شهروندان؛ مشارکت اجباری نه اختیاری
هرچند مسئولیت اصلی کنترل آلودگی بر عهده مدیریت شهری و دستگاههای نظارتی است، اما نقش مردم در کاهش مصرف خودروهای شخصی و کاهش ترددهای غیرضروری غیرقابل انکار است. استفاده از ماسکهای استاندارد N95، پرهیز از ورزش در فضای باز و عدم استفاده از وسایل گرمایشی غیراستاندارد، اقدامات ساده اما حیاتی در روزهای وضعیت بنفش هستند.
وضعیت امروز تبریز تنها یک هشدار مقطعی نیست؛ آیینهای است از آیندهای که در صورت بیتوجهی به مدیریت آلودگی، تکرار خواهد شد. شاخص ۲۲۰ نشان میدهد که آلودگی هوا در این شهر دیگر به سطح «خطر» رسیده و نیازمند یک برنامهریزی فوری، علمی و عملی است. در چنین روزهایی، هر تصمیم به تعویقافتاده، هر اطلاعرسانی ناقص و هر بیتوجهی کوچک، میتواند هزینهای بزرگ برای سلامت عمومی در پی داشته باشد. اکنون زمان آن است که تبریز، بهجای عادتکردن به آلودگی، برای خروج از وضعیت بنفش اقدام کند؛ اقدامی که نیازمند همصدایی مردم و مدیریت شهری است.
