قلم پرس – سجاد جمالزاده: هر موقع صحبت از هشت سال دفاع مقدس و جانفشانی‌های شهدای گرانقدر به میان می‌آید کمتر کسی یادش می‌آید که بودند کسانی که نه تنها خانواده بلکه عشق ماسوای خانواده را رها کرده و به جنگ با دشمن بعثی رفتند تا از ناموس و خاک وطن‌شان دفاع کنند مبادا ذره‌ای از وجودشان به دست دشمن بیافتد.
بله صحبت از فوتبالیست‌هایی است که کمتر از آن‌ها در دوران دفاع مقدس یاد شده است و به نوعی در میان شهدا مظلومانه رفتند و مظلوم نیز ماندند.
شهدایی که با توپ و خاک غریبه نبوده و با آن بزرگ شده بودند در اوج جوانی نیز توپ و خاک نصیب‌شان شد اما با این تفاوت که به جای زمین فوتبال در زمین جنگ توپ خمپاره خورده و در خاک آرام گرفتند.
زمانی که در ۳۱ شهریورماه ۱۳۵۹ سوت آغاز جنگ به صدا درآمد همه ملت بسیج شدند تا در برابر دشمن تا دندان مسلح مقاومت کرده و جواب حمله ناجوانمردانه و بی‌رحمانه دشمن غاصب را بدهند و فوتبالیست‌ها نیز مستثنی از بقیه جامعه نبودند. آن‌ها فوتبال را همانند دیگران دوست داشته و آرزوهای بی‌بدیلی برای خود داشتند اما ترجیح دادند زمین جنگ را به جای مستطیل سبز ترجیح داده و به جای گل زدن به در زمین فوتبال در جبهه‌های جنگ به دشمن کشورشان گل بزنند.
دروازه‌بان دوران جنگ تحمیلی مصمم شد پشت خمپاره از دروازه ایران محافظت کند و مدافعان در خاکریز از مهاجمان دشمن آفسایدگیری کرده و هافبک و مهاجمان نیز با گلوله و تیربار به قلب دفاع و دروازه بعثی‌ها زدند و با گل کردن توپ‌شان به دروازه آخرت رسیدند تا جام قهرمانی را بالای سر ببرند. بازیکنان ایران باوجود ناداوری اما توانستند سربلند از میدان بیرون بیایند و برای نسل‌های آینده فوتبال و ورزش کشور درس شجاعت و مردانگی بدهند. تاریخ و ملت ایران اسلامی هیچ وقت قهرمانان جان بر کف خود را فراموش نخواهد کرد که چگونه دست از تلاش برای حفظ خاک و ناموس این کشور نکشیدند و مظلومانه رفتند تا کشورمان اکنون در سایه فداکاری‌های آنان در امنیت کامل به سر ببرد.
در تبریز و آذربایجان نیز بودند فوتبالیست‌هایی که در جبهه‌های حق علیه باطل به دل دشمن زده و از کیان ایرانِ اسلامی دفاع کردند. شهدایی مثل مجید جباری شهیر، حسین جدیری، صمد بخت شکوهی، مصطفی پیشقدم، برادران پاکی خطیبی و… از بازیکنان زبده فوتبال محلات و منتخب باشگاه‌های تبریز بودند که در اوج جنگ تحمیلی در زمانی می‌توانستند بدون توجه به شرایط به فوتبال خود ادامه داده و اسم و رسمی در فوتبال کشور برای خود دست و پا کنند سینه سپر کرده و به میدان نبرد با عراقی‌ها پا گذاشته و شربت شهادت را سر کشیدند.
برگزاری مسابقات فوتبال در کوران جنگ تحمیلی در جبهه‌ها نیز حال و هوای دیگری می‌تواند داشته باشد که از قرار معلوم در آن دوران مسابقات مختلفی برگزار شده و گردان‌های هر لشکری مقام‌های مختلفی کسب کرده‌اند که لشکر پرافتخار ۳۱ عاشورا به فرماندهی آقا مهدی باکری در بهبه جنگ نیز از فوتبال غافل نشده و در مسابقات در جبهه‌ها شرکت می‌کردند که حاصل این شرکت در مسابقات قهرمانی در جبهه جنوب در سال ۱۳۶۳ بود که گردان امام حسین (ع) موفق شد این جام را به ویترین افتخارات خود اضافه کند.
تیم‌های فوتبال گردان‌های سیدالشهدا، امام حسین(ع)، حبیب ابن مظاهر، گردان حضرت ابوالفضل، تخریب و تیپ ذوالفقار از بهترین‌های لشکر عاشورا بودند.دمسئول تربیت بدنی لشکر در وهله اول زمان برگزاری رقابت‌ها را به گردان‌های مستقر در مناطق جنگی اعلام می‌کرد. بعد از مشخص شدن زمان بازی‌ها، نفرات برتر گردان‌ها جهت انجام مسابقات تعیین و سپس قرعه کشی انجام می‌گرفت. به علت عدم ثبات در استقرار گردان‌ها در مناطق جنگی، در یک فرصت مناسب رقابت بین تیم‌ها آغاز و بعد از انجام تمام بازی‌ها، تیم قهرمان لشکر مشخص می‌شد. معمولا به علت وضعیت آماده باش منطقه، در میدان فوتبال از لباس و کفش ورزشی استفاده نمی‌شد و رزمندگان با کفش پوتین و برخی از رزمندگان نیز با کفش کتانی بازی می‌کردند.
دو تن از رزمندگان لشکر ۳۱ عاشورا و از بازیکنان گردان‌های امام حسین (ع) و حبیب بن مظاهر این لشکر پرافتخار درباره برگزاری مسابقات فوتبال در حین جنگ با دشمن بعثی را در ادامه می‌خوانید:
عصبانیت بعثی‌ها از فوتبالیست‌ها!
تقی سعادت‌پور، از بازیکنان گردان امام حسین (ع) لشکر ۳۱ عاشورا و جانبازان دوران دفاع مقدس درخصوص برگزاری مسابقات در حسین جنگ می‌گوید: در جبهه جنوب، زمانی که مسابقات دوره‌ای برگزار می‌شد دشمن از طریق فیلمبرداری با هواپیما متوجه شده بود در منطقه جنگی، رزمندگان ایرانی میدان فوتبال تاسیس نموده و مرتب مسابقه فوتبال برگزار می‌کند.
بعثی‌ها از این ماجرا بسیار عصبانی شده و پی در پی میدان فوتبال را با خمپاره و توپ مورد هدف قرار می‌دادند، ما هم به جای اینکه فوتبال را تعطیل کنیم میدان دیگری می‌ساختیم که طول و عرض آن به مراتب کمتر از میدان قبلی بود و همچنین مسابقات را نزدیکی‌های غروب برگزار می‌کردیم تا از دید دشمن در امان باشیم.
ورزشکاران در خط مقدم مبارزه
اسماعیل وکیل‌زاده از دیگر بازیکنانی فوتبال تبریز و تیم فوتبال گردان حبیب بن مظاهر لشکر ۳۱ عاشورا بود که در جبهه‌های حق علیه باطل حاضر بود که از حضور فوتبالیست‌های تبریز و برگزاری مسابقات در جبهه‌ها به ما گفت: در محلات و باشگاه‌های تبریز بازیکنان بزرگ و نامی وجود داشتند که از خانواده‌های مذهبی و فرو دست در اوایل انقلاب شکوفا شده بودند و واقعا مایه مباهات فوتبال تبریز بودند که با شروع جنگ تحمیلی احساس دین کرده و برای دفاع از اسلام و انقلاب و کیان ایران اسلامی به مقابله با دشمن بعثی رفتند.
وی افزود: من و چندین بازیکن دیگر نیز در گردان‌های مختلف لشکر عاشورا حاضر بودیم که مسابقات مختلفی را در جبهه‌ها برگزار می‌کردیم و گردان امام حسین (ع) موفق شد در یکی از مسابقات به مقام قهرمانی دست یابد.
این رزمنده دفاع مقدس تاکید کرد: افرادی که از جامعه ورزشی استان به خصوص فوتبال به درجه رفیع شهادت نائل آمدند از جوانان مومن و غیرتمندی بودند که عشق و علاقه خود را رها کردند که این فقط برای احساس مسئولیتی بود که آن‌ها به خوبی متوجه آن شده بودند.
وکیل‌زاده تصریح کرد: ورزشکاران امروزی باید در خط مقدم مبارزه با دشمن باشند و از میادین ورزشی به عنوان سکویی برای تبلیغ انقلاب و نظام استفاده کنند نه اینکه در مسابقات بین‌المللی از خواندن سرود ملی خودداری کنند.
وی در پایان خاطرنشان ساخت: ما در فوتبال کشورمان هنوز هم جوانان غیوری داریم که اگر خدایی نکرده اتفاقی برای این مملکت رخ دهند یقین دارم آن‌ها نیز همانند جوانان دهه ۶۰ به مقابله با دشمن برخواهند خواست و از جان و مال و ناموس‌شان دفاع خواهند کرد و چیزی جز این از ورزشکاران این سرزمین انتظار نمی‌رود.
فوتبال در قلب دشمن
کاظم شهریاری نیز یکی دیگر از بازیکنان سابق فوتبال تبریز و باشگاه گچ آذربایجان بود که با شروع جنگ تحمیلی فوتبال را رها و راهی جبهه شده و پس از مدتی به اسارت نیروهای بعث عراق درآمده بود، در گفت‌وگو با خبرنگار عصر از انگیزه خود برای حضور در خط مقدم مبارزه با دشمن گفت: وقتی کشورمان در معرض تهاجم رژیم بعث عراق قرار گرفت همه ما باید برای حفظ خاک این مملکت احساس مسئولیت و وظیفه کرده و به خط مقدم جنگ با دشمن می‌رفتیم. وقتی صحبت از حفظ مال و ناموس وطن به میان می‌آید دیگر فوتبال و زندگی معنای خود را از دست می‌دهد.
این رزمنده دوران دفاع مقدس ادامه داد: همه ما عاشق فوتبال بودیم که با توپ و زمین‌های خاکی بزرگ شده بودیم ولی برای دفاع از حریم ایرانِ اسلامی باید از بین فوتبال و ایستادن برابر دشمن یکی را انتخاب می‌کردیم و از انتخابم نیز پشیمان نیستم.
شهریاری در ادامه از دوران فوتبالی خود گفت و ابراز داشت: در دهه ۵۰ و ۶۰ فوتبال آذربایجان به لحاظ ساختاری قوی بود و بازیکنان خوبی در محلات و همچنین منتخب تبریز حضور داشتند که من نیز در باشگاه گچ آذربایجان حضور داشتم و با شروع جنگ تحمیلی و با تعطیلی مسابقات راهی جبهه شدیم.
قائم مقام سابق باشگاه تراکتور با اشاره به دوران هفت سال اسارت در اردوگاه‌های رژیم بعث عراق، گفت: با اینکه در اسارت بودیم اما آنجا هم از فوتبال غافل نبودیم، پس از آنکه یکسال بعد از اسارت‌مان به نیروهای صلیب سرخ معرفی شدیم با شرایط نسبتا مناسبی مواجه شدیم که به همین خاطر بین اسرا تیم‌های فوتبالی تشکیل داده و مسابقات برگزار کردیم.
وی ادامه داد: در اردوگاه ۱۴ تیم تشکیل شده بود و این تیم‌ها بین خود مسابقاتی برگزار می‌کردند که در این مسابقات بین آسایشگاه ۵ و ۷ به فینال مسابقات رسیدند که در آن بازی من در دقایق آخر گل مساوی را به ثمر رساند و در وقت‌های اضافی نیز یک گل دیگر زدیم و به عنوان قهرمانی رسیدیم که این یکی از خاطرات به یاد ماندنی من از دوران اسارت به شمار می‌رود.
- خبرنگار: سجاد جمالزاده
