احیای کامل اکولوژیک دریاچه تا سال ۱۴۰۶ ادامه خواهد داشت
احیای کامل اکولوژیک دریاچه تا سال ۱۴۰۶ ادامه خواهد داشت
مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه گفت: تراز آب دریاچه ارومیه طی امسال نسبت به سال گذشته ۱۳ سانتیمتر افزایش یافته است این درحالیست که بارش‌ها طی سال آبی جاری در حوضه آبریز دریاچه ارومیه نسبت به سال گذشته ۳۰ درصد کمتر شده است.

به گزارش قلم پرس به نقل از ایسنا، مسعود تجریشی امروز در هشتمین نشست خبری ستاد احیای دریاچه ارومیه که در دفتر این ستاد برگزار شد ضمن اشاره به اینکه در شهریور ماه سال ۹۶ دریاچه ارومیه به تثبیت رسید و پس از آن اقدامات احیایی برای آن آغاز شد، اظهار کرد: در ۱۳ اردیبهشت ماه امسال نسبت به ۱۳ اردیبهشت سال گذشته تراز دریاچه ارومیه ۱۳ سانتیمتر افزایش پیدا کرد و ۱۰۰ کیلومتر مربع نیز وسعت آن بیشتر شد البته هرچه به سمت گرم شدن هوا پیش‌برویم این اختلاف کمتر می‌شود. در حال حاضر ۶۰ درصد سطح دریاچه، عمقی کمتر از ۶۰ سانتیمتر دارد بنابراین اگر حدود یک متر برای تبخیر در نظر بگیریم پیش‌بینی می‌شود که این اختلاف‌های عددی در فصل گرم کمتر شود.

وی ادامه داد: حجم آب دریاچه ارومیه نسبت به سال ۹۳ بیش از ۲.۵ برابر شده و سطح آن نیز ۵۰ درصد افزایش یافته است. با این وجود باید ۹ میلیارد مترمکعب آب به دریاچه ارومیه افزوده شود تا به تراز اکولوژیک خود برسد.

مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه با بیان اینکه بارش‌ها طی سال آبی جاری در حوضه آبریز دریاچه ارومیه نسبت به سال گذشته ۳۰ درصد کمتر شده است، گفت: طی ۵۱ سال اخیر بارش‌ها در حوضه دریاچه ارومیه ۱۳ درصد بیشتر شده است درحالی‌که این رقم در کل کشور ۳۵ درصد است.

تجریشی درباره تغییرات تراز دریاچه تصریح کرد: بارش‌ها طی سال آبی جاری نسبت به سال گذشته کمتر شده اما تراز دریاچه ارومیه افزایش داشته است. بر اساس پیش‌بینی‌ها امسال ما سال گرمی را در تابستان خواهیم داشت بنابراین انتظار می‌رود تبخیر افزایش پیدا کند. در سال آبی ۸۸-۸۷، ۳۱۲ میلیمتر بارش در کشور داشتیم اما تراز دریاچه ارومیه ۵۹ سانتیمتر افت پیدا کرد. در سال آبی ۹۰-۸۹ نیز با همان بارندگی دریاچه ۳۶ سانتیمتر افت تراز داشت. در سال ۹۲-۹۱، ۳۴۳ میلیمتر بارندگی داشتیم. در آن زمان هم با افت ۲۷ میلیمتری تراز آب دریاچه مواجه بودیم این‌ درحالیست که در سال آبی جاری نیز با بارش ۳۲۰ ملیمتر، ۱۳ میلیمتر افزایش تراز آب دریاچه ارومیه را داشتیم.

شمارش ۶۴ هزار فلامینگو طی اردیبهشت ماه گذشته در دریاچه ارومیه

وی با اشاره به اینکه اقدامات دستگاه‌های اجرایی و ستاد احیای دریاچه ارومیه اثر خود را گذاشته و آب به جای تلف شدن و تبخیر شدن به سمت دریاچه هدایت شده است، اظهار کرد: طی اردیبهشت سال گذشته ۶۴ هزار فلامینگو در دریاچه ارومیه شمارش شدند.

انتقاد از عدم تخصیص حقابه‌های زیست‌محیطی

تجریشی در ادامه درباره اینکه آیا اقدام برای احیای دریاچه ارومیه از پشتوانه قانونی لازم برخوردار است یا خیر، توضیح داد: اگر دولت و مجلسی وجود داشته باشد که به قوانین احترام بگذارند دریاچه ارومیه روند بهبود خود را طی خواهد کرد. در سند ملی محیط زیست اشاره شده است که اعمال حقابه‌های محیط زیستی در حد پایداری اکوسیستم باید برقرار باشد. ما تنها کاری که در کشور طی سال‌های اخیر انجام نداده‌ایم اعمال حقابه‌های زیست محیطی بوده است. در حال حاضر دستگاه‌های مختلف از جمله قوه قضاییه به این موضوع ورود پیدا کرده‌اند و به عنوان حقوق عامه در نظر گرفته می‌شود.

ضرورت احیای دست کم ۲۰ درصد از تالاب‌های بحرانی کشور

وی ضمن اشاره به سایر قوانین در حوزه اصول توسعه پایدار تصریح کرد: بر اساس ماده ۳۸ برنامه ششم توسعه حداقل ۲۰ درصد تالاب‌های بحرانی کشور باید احیا شوند و برای این منظور قانون حفاظت، احیا و مدیریت تالاب‌های کشور تدوین شده است.

مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه ادامه داد: فاز احیای دریاچه ارومیه از سال ۹۷-۹۶ آغاز شده است و شاخص‌هایی که بر اساس آن گفته می‌شود که حیات در یک اکوسیستم وجود دارد در دریاچه ارومیه تقویت شده است.

به گفته تجریشی پیش از این سرمایه‌های اجتماعی برای حفظ دریاچه ارومیه از دست رفته بود و نگاه به آن یک نگاه امنیتی بود. در سال‌های ۹۳ و ۹۴ امیدی به احیای دریاچه وجود نداشت و همه نگران حرف‌هایی بودند که درباره دریاچه ارومیه می‌زدند. تلاش ستاد احیا بر این بود که هیچگونه اطلاعاتی را در سطح نخبگان به‌صورت محرمانه نگه ندارد و به سمتی حرکت کردیم که اطلاعات را در اختیار عموم قرار دهیم. حتی ۴۵۰ مقاله انگلیسی در دنیا درباره دریاچه ارومیه منتشر شد. تجربه ما نشان می‌دهد که اگر بتوانیم سطح نخبگی و تصمیم‌گیری را به حاکمیت نزدیک کنیم مشارکت هم بیشتر خواهد شد.

مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه با بیان اینکه ۴۱ درصد آبی که نیاز دریاچه ارومیه است باید از جریان طبیعی رودخانه‌ها تامین شود، گفت: مابقی آن باید را از طریق اجرای پروژه‌های تامین آب جدید و کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی (حدود یک میلیارد متر مکعب) تامین کرد.

وی با اشاره به اینکه یکی از مهمترین اقدامات برای احیای دریاچه ارومیه رهاسازی سهم محیط زیستی رودخانه‌ها از محل ۱۳ سد ملی و ۳۷ سد استانی است،اظهارکرد: این رهاسازی‌ها در نهایت سبب می‌شود که آب به سمت دریاچه حرکت کند. سردهنه‌سازی نیز برای حفظ آب دریاچه بسیار مهم است.

هیچ خسارتی درسیل سال گذشته به حوضه آبریز دریاچه ارومیه وارد نشد

مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه افزود: انهار سنتی وجود دارد که ما قابلیت کنترل و مدیریت آن‌ها را در گذشته نداشتیم اما با ساخت سردهنه توانستیم آن‌ها را  کنترل و مدیریت کنیم. لایروبی‌ها نیز در تثبیت و احیای دریاچه ارومیه بسیار مهم هستند. طی سال گذشته که سیل در بسیاری از نقاط کشور آسیب‌هایی را وارد کرد اما در حوضه آبریز دریاچه ارومیه به دلیل لایروبی هیچ خسارتی نداشتیم و علاوه بر حفاظت از اراضی توانستیم آب را به دریاچه ارومیه وارد کنیم.

تا زمان دستیابی به تراز اکولوژیک اجازه ساخت سد در حوضه دریاچه ارومیه نمی‌دهیم

تجریشی در ادامه گفت: ما نه تنها به سدهای خارج از بستر در حوضه آبریز دریاچه ارومیه اجازه برداشت آب نمی‌دهیم بلکه مجوز نیز برای ساخت و مطالعه سدهای جدید در حوضه آبریز دریاچه ارومیه تا زمانی‌که دریاچه به تراز اکولوژیک خود نرسد، صادر نخواهد شد.

مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه با بیان اینکه کاهش ۴۰ درصدی مصرف آب کشاورزی یکی از شعارهایی بود که در ابتدای کار بسیاری بر این باور بودند که امکان‌پذیر نیست، اظهار کرد: ما نشان دادیم که از نظر علمی این اقدام  امکان‌پذیر است. در حوضه آبریز دریاچه ارومیه پیش از این ۹۴۳ میلیون متر مکعب آب برای کشاورزی مصرف می‌شد اما این رقم در سال گذشته به ۶۴۱ میلیون متر مکعب رسید و در سال آبی جدید نیز قرار است که به عدد ۵۶۶ میلیون متر مکعب برسیم.

هیچ‌کدام از برنامه‌های احیای دریاچه ضرری به کشاورزان وارد نکرده است

وی درباره اینکه آیا کاهش رهاسازی آب سبب شده است که محصولات زراعی و باغی کاهش پیدا کنند، تصریح کرد: در استان آذربایجان غربی با وجود آنکه مصرف آب کاهش پیدا کرده و آب به سمت دریاچه رفته است تولید محصولات باغی و زراعی افزایش پیدا کرده است. این یکی از عواملی است که کمک کرد، کشاورزان همراه ما باشند. در شهرستان میاندوآب نیز تولید محصولات زارعی افزایش پیدا کرده است و هیچ کدام از برنامه‌های احیای دریاچه ارومیه سبب نشده است که ضرری به کشاورزان وارد شود.

مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه ادامه داد: در سد حسنلو که یکی از سدهای برون بستر رودخانه است توانستیم با مشارکت مردم و مسئولان ۶۵ درصد مصرف آب را کاهش دهیم همچنین در سال ۹۵-۹۴، ۱۲۵۲ هکتار سطح زیر کشت چغندر قند بود اما این رقم در سال ۹۷-۹۶ به صفر هکتار رسید. از سد بوکان نیز توانستیم یک میلیارد مترمکعب آب به سمت دریاچه رهاسازی کنیم.

به گفته تجریشی برای ساخت سردهنه رودخانه‌های منتهی به دریاچه ارومیه ۵۵ میلیارد تومان از اعتبارات ستاد احیا هزینه شد همچنین ۶۳ میلیارد تومان برای ترمیم تاسیسات آبی فرسوده تخصیص پیدا کرد و توانستیم شبکه آبیاری و زهکشی زرینه رود و مهاباد را مرمت و بازسازی کنیم البته ترمیم شبکه زرینه رود هنوز کار دارد و ما می‌توانیم با اصلاحات بیشتر آب بیشتری را به دریاچه ارومیه بفرستیم همچنین ۳۳۵ میلیارد تومان نیز برای احداث شبکه‌های فرعی آبیاری و زهکشی نیز اختصاص پیدا کرده است.

اضافه کرد: یکی از بهترین پروژه‌های احیای دریاچه ارومیه لایروبی رودخانه‌های جنوب آن و اتصال زرینه رود به سیمینه‌رود بود. در گذشته ما متوجه شدیم که زرینه‌رود نمی‌تواند خودش را به پیکره اصلی دریاچه متصل کند. در مجموع ۲۵۳ کیلومتر در حوضه آبریز لایروبی شده و ۱۲۸ میلیارد تومان هزینه‌ای است که برای این کار در نظر گرفته شده است.

وی افزود: اگر ستاد احیای دریاچه ارومیه شکل نمی‌گرفت چهار سد نازلو، باراندوز، سیمینه رود، لیلان چای و دیرعلی ساخته می‌شدند. ساخت این‌ها سبب می‌شد که ۸۱۴ میلیون متر مکعب آب بیشتری در حوزه کشاورزی مصرف شود همچنین با توقف این سدها علاوه بر اینکه آب بیشتری به دریاچه ارومیه رسید، ۳۸۰ هزار میلیارد تومان نیز صرفه‌جویی شد.

تجریشی درباره برنامه ستاد احیا برای ادامه نقشه راه  نجات دریاچه ارومیه گفت: کلیه پروژه‌های سازه‌ای با ارزش ۱۰ هزار میلیارد تومان تا پایان سال ۹۹ به اتمام می‌رسد. انتقال پساب تصفیه شهر ارومیه ۹۴ درصد پیشرفت داشته است و تا شهریور امسال به اتمام خواهد رسید. تصفیه خانه شهر تبریز نیز ۶۵ درصد پیشرفت فیزیکی دارد. انتقال آب زاب به دریاچه ارومیه نیز حدود ۸۴ درصد پیشرفت داشته است و تا دی ماه نیز تمام خواهد شد.

اتمام پروژه‌های آب‌بر احیای دریاچه ارومیه

مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه با اشاره به اینکه برای احیای کامل دریاچه ارومیه نیازمند زمانی طولانی هستیم، گفت: تاکنون خوشبختانه پروژه‌های هزینه‌بر احیا انجام شده است و تا پایان امسال نیز این پروژه‌ها به اتمام می‌رسد البته احیای کامل اکولوژیک دریاچه تا سال ۱۴۰۶ ادامه خواهد داشت. برای سال‌های بعد دولت تنها باید به تامین و نگهداری آب دریاچه و لایروبی مداوم حوضه آبریز بپردازند.

وی با بیان اینکه طی سال گذشته ۷۱ درصد بودجه احیای دریاچه ارومیه (۶۳۳ میلیارد تومان) تخصیص یافت، که ۷۵ درصد آن برای پروژه‌های سخت افزاری  و سازه‌ای هزینه‌ شده است، تصریح کرد: یکی از دغدغه‌های ما تبدیل اراضی آبی به دیم بود بنابراین برنامه‌های خوبی را از سال ۹۵ طراحی کردیم همچنین در سال ۹۶ اولین قراردادها برای کشت گیاهان دارویی منعقد شد و در حال حاضر در ۲۹ منطقه پایلوت هفت گونه گیاهی کشت می‌شود که با استقبال کشاورزان مواجه شده است.

تجریشی در پایان با اشاره به اینکه کاهش مصرف آب در حوزه کشاورزی بسیار حائز اهمیت است، گفت: با کاهش ۴۰ درصدی مصرف کشاورزی می‌توانیم زمان احیا را به ۷ تا ۸ سال کاهش دهیم.

انتهای پیام