ایران؛ رفیق روزهای سخت جمهوری آذربایجان

قلم پرس|| یادداشت-مرتضی شفیعی، پیامد‌های جنگ قره باغ همچنان ادامه دارد؛ تبعاتی که به نظر می‌رسد دامن ایران را نیز گرفته است و جمهوری آذربایجان، سیاست‌هایی را در کریدور‌های دسترسی ایران به ارمنستان و حوزه قفقاز در پیش گرفته که چندان مطلوب نیست. خبرها و گزارش ها حاکی از آن است که جمهوری آذربایجان پس از قطع جاده ایران و ارمنستان، این بار گرفتن هزینه‌های سنگین از کامیون‌های ایرانی را آغاز کرده است.
با احیای کنترل جمهوری آذربایجان بر خاک این کشور در اطراف قره‌باغ، بخشی از جاده مواصلاتی ایران به ارمنستان که طبق مرزهای اداری دوره شوروی در محدوده جمهوری آذربایجان قرار داشت، در مناطق تحت کنترل جمهوری آذربایجان قرار گرفته است. به طور دقیق‌تر بخشی به طول پنج کیلومتر از مسیر بین شهرهای گوریس و کاپان، برای رانندگان ایرانی مساله‌ساز شده است.
جمهوری آذربایجان در ابتدای شهریور، این جاده را موقت بست و سپس با پیگیری‌های انجام شده، جاده باز شد. جمهوری آذربایجان پس از ایجاد یک پاسگاه و نمایندگی گمرکی، بازرسی از وسایط نقلیه و اخذ عوارض سنگین از کامیون‌های ایرانی را آغاز کرده است.
گزارش‌ها حاکی از آن است که عوارض دریافتی از کامیون‌های ایرانی از ۱۳۰ دلار شروع می‌شود و بنا به اخبار دریافتی برای کامیون‌های حامل سوخت تا ۵۰۰ دلار نیز می‌رسد. جمهوری آذربایجان همچنین روز چهارشنبه ۲۴ شهریور، دو راننده ایرانی را بازداشت کرد که از آخرین وضعیت آنان اطلاعی در دست نیست.
نکته مهم و اساسی این است که کریدور گوریس-کاپان، تنها مسیر مناسب برای تردد کامیون ها و تجار ایرانی به حوزه قفقاز است که در صورتی که اخلال در این کریدور از سوی دولت جمهوری آذربایجان ادامه پبدا کند، تجار و بازرگانان ایرانی که در این منطقه فعال هستند با بحران جدی مواجه خواهند شد؛ لذا، سفارت ایران در باکو و وزارت خارجه باید نسب به حل فوری و دائم این مساله گام های عملی لازم را بردارند.
این امر به اختلال در تجارت ایران با قفقاز، ایجاد صف‌های طولانی و بروز مشکلات فراوان برای رانندگان و تجار ایرانی منجر شده است. ویدئوهای منتشره، نشان‌دهنده وضعیت نامناسبی است که برای رانندگان ایرانی ایجاد شده است.
در همین رابطه، برخی از کارشناس حوزه قفقاز معتقد هستند؛ مشکلاتی که اخیرا جمهوری آذربایجان در کریدور گوریس-کاپان ایجاد کرده، دلایل و عوامل مختلفی دارد؛ یکی از این دلایل به تلاش باکو برای اعمال حاکمیت و تسلط به این منطقه در دوران پس از مناقشه اخیر با ارمنستان مربوط می شود.
این کارشناسان عامل دیگر را مشکل بخشی از دولت آذربایجان با جمهوری اسلامی ایران و وابستگی آن ها به اسرائیل عنوان می کنند؛ به گونه‌ای که بخشی از بدنه دولت و حاکمیت جمهوری آذربایجان در زمین اسرائیل بازی می کنند و به دنبال این هستند تا روابط حسنه بین تهران و باکو را با بحران روبه رو کنند.
عامل دیگر ممکن است فساد حاکم بر گمرکات جمهوری آذربایجان باشد، یا حتی بروز چنین مشکلی می تواند به دلیل رفتارهای خودسرانه کمرگ جمهوری آذربایجان باشد. اما باید گفت؛ تا زمانی که مشکلات و بحران در قره باغ حل نشود و منازعه ادامه داشته باشد، باید شاهد بروز چنین مسائلی در نقاط مرزی و گمرکی باشیم. با این حال، اقدامات خوبی از سوی دستگاه دیپلماسی کشور برای حل این مساله در جریان است.
اعتقاد بر این است که ایران اسلامی همانطور که در جنگ اول قره باغ در کنار دولت و ملت آذربایجان بود؛ سال گذشته و در جریان جنگ دوم که در نهایت منجر به بازپس‌گیری مناطق اشغالی قره باغ شد؛ در کنار همسایه برادر جمهوری آذربایجان بوده است. به عبارت بهتر می توان گفت؛ جمهوری اسلامی ایران؛ رفیق روزهای سخت جمهوری آذربایجان محسوب می شود، مسأله ای که باید همواره مقامات آذری بدان آگاه باشند.