به گزارش قلم پرس به نقل از خبرگزاری ایرنا، ساختمانی قدیمی با معماری برجسته قاجاری با تابلوی کاشی کاری به نام «بنیاد پژوهشی شهریار» در چهارراه باغشمال تبریز که با قامت بزرگ و برافراشته اش نگاه هر رهگذری را می دزد به خود جذب می کند؛ عظمت بنا و اسم درج شده بر سردر آن، هر عاشق دوستدار اهل فرهنگ و ادب را برای بازدید از این مجموعه وسوسه می کند.
من نیز همواره در گذر از این چهارراه مدام به این فکر می کردم که اینجا کجاست و کارش چیست، تا اینکه به خاطر انجام مصاحبه با رییس این مجموعه، درهای این خانه فرحبخش به رویم گشوده شد و الحق که دیدن این بنا و تاریخچه ای که در دل آن نهفته است، سوهان روح بود و صفای ضمیر و هم صحبتی با بانویی فرهیخته و گیس سفید کرده در وادی ادب و عرفان و فرهنگ و زبان بر حلاوت آن می افزود.
دکتر «مهری باقری، رییس بنیاد پژوهشی «شهریار»، گرچه از سنگر تدریس در دانشگاه بازنشسته شده است، اما از سنگر فرهنگ و ادب، با شور جوانی و طروات عاشقانه مراقبت می کند،؛ تو گویی امروز اولین روز کاری این جوان جهاندیده است؛ و چه نیک اندیش بانویی که از زمان روی کار آمدن، همه نوع سلیقه و اندیشه را اینجا جمع کرده و در حد توان و وسع بنیاد، جوانان مشتاق آموختن را پای درس پیران تجربت اندیش نشانده است.
بنیاد پژوهشی «شهریار» که محلی برای اشاعه فرهنگ، ادب و زبان ملی و محلی است، هر از گاهی برای آشنایی فرهنگ دوستان با بزرگان فرهنگ و هنر و اندیشه درگذشته و حال شان، مراسم نکوداشتی برای معرفی افراد و آثار قلمی و فکری و دستی شان برگزار می کند.
در اساس نامه آن آمده است: آذربایجان از دیرباز مهد فرهنگ و تمدن اسلامی و ایرانی بوده و تاریخ و فرهنگ آذربایجان بخش افتخارآمیزی از تاریخ و فرهنگ مشترک ایران زمین به شمار می آید. این سرزمین زادگاه و خاستگاه عالمان و حکیمان و عارفان و ادیبان و شاعران و هنرمندان گرانقدری است که از خود به زبان های فارسی وترکی و عربی آثاری ارجمند به یادگار گذاشته‌اند. به منظور پاسداری از این فرهنگ ارجمند به موجب این اساس نامه، بنیادی وابسته به فرهنگستان زبان و ادب فارسی به نام «بنیاد پژوهشی شهریار» برای تحقیقات علمی دربار زبان و ادبیات در آذربایجان تأسیس می‌شود.
بنیاد، که وابسته به فرهنگستان زبان و ادب فارسی است، به نام شاعر بزرگ و بلندآوازه ایران، شادروان سیدمحمدحسین شهریار، که مورد علاقه و احترام uموم ایرانیان و به ویژه مردم آذربایجان است، «بنیاد پژوهشی شهریار» نامیده می‌شود.
هدف از تشکیل بنیاد، فراهم آوردن تمهیدات لازم برای تحقیق و پژوهش درباره شاعران و ادیبان و نویسندگان بزرگ ایران به ویژه آذربایجان و انتشار آثار آنان و نیز پژوهش در زبان فارسی و ترکی و معرفی شاعرانی است که به زبان های فارسی و ترکی شعر سروده‌اند.
مهیا ساختن وسایل و امکانات لازم به منظور تحقیق در ابعاد و جلوه‌های مختلف زبان وادب فارسی در آذربایجان، تحقیق در زبان و ادبیات ترکی و گونه‌های مختلف آن در آذربایجان و رابطه این زبان با زبان فارسی، تحقیق در متون ادبی، تاریخی، دینی و عرفانی و حماسی در آذربایجان و کوشش برای طبع و نشر
این آثار، تحقیق درباره دیگر زبان‌ها و گویش‌های گذشته و حال آذربایجان و کوشش در جهت معرفی مفاخر ادبی ایران به ویژه آذربایجان در گذشته و حال از جمله وظایف این بنیاد است.
رییس بنیاد پژوهشی «شهریار» که خود از اعاظم فرهنگ و ادب و پژوهشگری برجسته در حوزه زبان و ادیان و عرفان است و کارنامه درخشانی در تالیف، تحقیق، ترجمه و تدریس در داخل و خارج از کشور دارد، در باغبانی از این گلستان فرهنگ و ادب، فرد شایسته و نکویی است.
پروفسور مهری باقری که نخستین بانوی برگزیده در نخستین همایش چهره‌های ماندگار سال ۱۳۸۰ است، همچنین پژوهشگر برجسته دانشگاه تبریز در سال‌های ۱۳۶۹ و ۱۳۸۰ و استاد نمونۀ کشوری در سال ۱۳۸۵ و نخبۀ برگزیده کشوری در سال ۱۳۸۶ نیز می‌باشد.
دغدغه این بانوی فرهیخته علم و علم‌آموزی است؛ تاسیس گروه آموزشی فرهنگ و زبان‌های باستانی و اداره آن، با همکاری و همت همسر دانشمند خود، مرحوم “دکتر بهمن سرکاراتی”، تلاشی در جهت توسعه فرهنگ ایرانی بوده که سرانجام به دایرشدن و رونق‌یافتن این رشته در دانشکده ادبیات و علوم انسانی منجر شد.
آنچه گفته شد، یک روی سکه است؛ روی دیگر سکه چهره علمی، فضائل اخلاقی و منش انسانی و فرهنگی این بانوی بزرگوار است؛ می‌دانیم که فرهنگ و تمدن هر ملتی مجموعه‌ای است از آثار به‌جا مانده از اعصار گذشته و باورها و راز و رمزهایی که جهان هستی را می‌سازد و توجیه می‌کند.
استاد مهری باقری نیز از همین منظر، به روایات باستانی، افسانه‌های کهن، کارنامه‌های به‌جا مانده و متون بازیافته فراموش شده، با ذوق سلیم و فکری نو جان می‌بخشد و در پهن‌دشت سخن فارسی، آثاری ماندگار در بالاترین حد دقت و امانت عرضه می‌کند.
باقری نه تنها در ایران، بلکه در خارج از مرزهای ایران نیز چهره‌ای شناخته شده است؛ وی با تدریس در دانشگاه‌های اسپانیا، آمریکا و شرکت در همایش‌های بین‌المللی و با سخنرانی‌های عالمانه نشان داده است که زن ایرانی نیز در عرصه علم و ادب حرف‌های بسیاری برای گفتن دارد و تردیدی نیست که در تعلیم و
تدریس نیز می‌تواند به رفیع‌ترین جایگاه‌ها دست یابد.
از امتیازات و مناصب بین المللی ایشان می‌توان به معاون آسیایی انجمن بین المللی تحقیقات در زمینه روایات سنتی و فرهنگ عامه از سال ۱۳۷۶ تاکنون، عضویت در شورای بین المللی پذیرش اعضای جهانی تحقیقات فولکلوریک در دانشگاه هلسینکی از سال ۱۳۷۹ تاکنون، عضویت در هیات مشاوران بین المللی مجله فولکلور، منچستر انگلستان و میسور هندوستان و همچنین عضو هیات بین المللی مشاوران انجمن جهانی مطالعات حماسا از نوامبر ۲۰۱۲ اشاره کرد.
باقری، استاد بازنشسته دانشگاه تبریز که از سال ۱۳۸۹ ریاست بنیاد پژوهشی شهریار را بر عهده دارد، تحصیلات دانشگاهی خود را تا مقطع دکتری در رشته های زبان و ادبیات فارسی، زبان شناسی و زبان های باستانی و نیز ادیان عرفان در دانشگاه تهران به پایان رسانده است.
وی کتاب‌های ارزنده بسیاری را تالیف کرده است که از جمله آنها می‌توان به مقدمات زبان شناسی برای دانشجویان رشته زبان و ادبیات فارسی، تاریخ زبان فارسی، مقدمات زبان شناسی، دین‌های ایرانی پیش از اسلام، کارنامه اردشیر بابکان، واج شناسی تاریخی زبان فارسی، دین‌های ایران باستان، “ده نامه روح العشاقین “، چشم اندازی بر وقایع عصر حافظ، اسفند و کاربرد آن در فرهنگ عامه، اسفندیه های آذری و اسفندیار نامه اشاره کرد.
دکتر مهری باقری، رییس بنیاد پژوهشی شهریار
رئیس بنیاد پژوهشی شهریار در گفت و گویی با خبرگزاری ایرنا، در مورد اهداف و کارکرد این بنیاد، اظهار داشت: بنیاد شهریار وابسته به فرهنگستان زبان و ادب فارسی بوده و هدف از تشکیل آن، فراهم کردن تمهیدات لازم برای تحقیق و پژوهش درباره شاعران، ادیبان و نویسندگان بزرگ ایران به ویژه آذربایجان و انتشار آثار فاخر آنان در حوزه‌های مختلف و همچنین پژوهش در زبان فارسی و ترکی است.
باقری از برگزاری کلاس‌های مختلف آزاد ادبی و فرهنگی برای بهره مندی شهروندان و ادب دوستان تبریزی خبر داد و گفت: دوره‌های شهریارشناسی، حافظ شناسی و بلاغت ادبی نیز به مجموعه کلاس‌های این بنیاد اضافه شده است.
وی افزود: این کلاس‌ها به صورت سلسله‌ای و در موضوعات مختلف حوزه ادبیات، شعر و اساطیر، به علاقه مندان و دانشجویان، به صورت آزاد آموزش داده می‌شود و اساتید مجرب و شناخته شده‌ای در زمینه‌های مختلف عهده دار تدریس این دروس هستند.
باقری، سلسله بزرگداشت‌های مشاهیر، ادبا و بزرگان فرهنگ و فلسفه را از جمله ماموریت‌های این بنیاد برشمرد و گفت: تا کنون حدود ۵۰ بزرگداشت برگزار شده که بزرگداشت شیخ شهاب الدین سهروردی، دکتر منوچهر مرتضوی، تقی رفعت، استاد شهریار، شمس و مولانا، میرزا طاهر خوشنویس، جبار باغچه بان، میرزا حسن رشدیه و استاد رحیم رییس نیا از جمله این بزرگداشت‌ها است.
به گفته رییس بنیاد پژوهشی شهریار، برای شخصیت‌هایی چون محمدعلی تربیت، ثقه الاسلام، صوراسرافیل، کمال الدین بهزاد، توفیق سبحانی، ملامحمد فضولی، سید ابولقاسم نباتی، استاد یحیی شیدا ادیب طوسی و رعدی آذرخشی نیز بزرگداشت برگزار شده است.
باقری با بیان اینکه برای سال جاری نیز برنامه‌های متنوعی از جمله معرفی و نقد کتاب، بزرگداشت چهره‌های علمی، ادبی، فرهنگی و هنری برنامه ریزی شده و در دست اجراست، افزود: کتاب، “نادر میرزا و کتاب تاریخ و جغرافی دارالسلطنه تبریز”، “وجود و زمان هایدگر” در ماه‌های گذشته معرفی و نقد شد.
همچنین معرفی و نقد کتاب‌های “مرگ آن گاه که بیاید”، “تاریخ نویسی در ایران”، “منابع برگزیده از ابوعلی بلعمی تا میرزا آقاخان کرمانی”، “سئومه یه واخت یوخ (برای دوست داشتن دیر نیست) “، “فرهنگ اعلام شهریار”، “مطالعات اسلامی در اروپا”، “امثال و حکم دیوان شمس”، “تداوم و تحول تاریخ نویسی در ایران عصر قاجار” و “درآمدی بر موسیقی شعر” از جمله کتاب‌هایی است که در طول سال جاری با حضور اساتید دانشگاه و کارشناسان فرهنگی مورد نقد و بررسی قرار می‌گیرند.
بزرگداشت شخصیت‌های فرهیخته درگذشته و زنده از جمله برنامه‌های بنیاد پژوهشی شهریار است که رییس بنیاد در این زمینه گفت: اوایل امسال بزرگداشت دکتر اسماعیل رفیعیان یکی از چهره‌های ادبی آذربایجان شرقی برگزار شد و در ادامه نیز بزرگداشت‌های افرادی چون “علی دهقان”، ” دکتر سیدمحمدحسین مبین”، “سیدعبدالغفار طهوری”، “محمدامین ریاحی”، “عزیز دولت آبادی”، ” منصور قندریز”، “عبدالعلی کارنگ” و “میرزا عبدالله مجتهدی تبریزی (عطارد) در طول سال جاری برگزار می‌شود.
به گفته باقری سلسله سخنرانی با موضوعات ادبی، فلسفی، روانشناسی و حوزه زبان نیز جزو برنامه‌های این بنیاد است که برای امسال “سواد رسانه‌ای و فقر واژگانی”، “بررسی محتوایی شعر معاصر ایران”، نسبت اشعریت و طنز حافظ”، “ادبیات فارسی در ترکیه”، “زبان ترکی و لهجه تبریز”، “مدرنیسم، پسامدرنیسم، فرامدرنیسم: به سوی ادبیات متعهد”، “مکتب‌های مدنی”، “داستان نویسی فرانسه” تدارک دیده شده است.
